Theoloog op het slagveld 1914-1918

Honderd jaar geleden brak de Eerste Wereldoorlog uit. Een oorlog van zinloosheid. Een oorlog − bedoeld als een krachtmeting tussen Europese mogendheden – die uitliep op een catastrofe, schrijft dr. A.J. Kunz.

Naar schatting negen miljoen soldaten vonden de dood. ‘Verdun 1916’ is een concentratiepunt in deze zinloze oorlog. Op een gebied van tien bij tien kilometer sneuvelden 700.000 soldaten. Een meerderheid aan Franse kant, een minderheid aan Duitse kant.

Prof. H. Jonker schreef ooit een indrukwekkend boek over de slag bij Verdun. Sporen van een slag

, zo noemde hij zijn boek. Het verslag van een pelgrimage naar Verdun 1916. Bij de boeken die rondom de herdenking van de Eerste Wereldoorlog voor het voetlicht komen, mag dit boek niet ontbreken.

Jonker was van 1959 tot 1984 hoogleraar praktische theologie in Utrecht. Een man van gereformeerd belijden, die zich diepgaand bezighield met de vraag: ‘Waar is God in deze wereld?’ In zijn theologie zijn de sporen van twee wereldoorlogen tastbaar aanwezig. Dit geldt ook voor het gesprek met de naoorlogse filosofie. In het bijzonder met Karl Jaspers (1883-1969), de Duitse psychiater en filosoof die over grenssituaties schreef: het bestaan van de mens met zijn donkere diepten van lijden, strijd, schuld en doodsangst. Jonker nam die vragen serieus. En hij zocht naar een bijbels doorleefd antwoord.

Henk Jonker bezocht de slagvelden van Verdun. Als mens. Maar hij deed het ook als de theoloog Jonker. Eén van die plekken was Thiaumont, een bunker in de omgeving van Verdun die de stad tegen vijandige aanvallen moest beschermen. Van dat laatste kwam in 1916 weinig terecht.

Het complete artikel is te lezen in De Waarheidsvriend van 21 november 2014.