blog

Door leven van senioren mag Woord niet gelasterd worden

Taak voor oudere

Een lang leven is een zegen, ook als er de last van lijden is. Een hoge leeftijd bereiken betekent niet alleen een grotere periode van rust, ook een verlenging van onze taak op aarde. Maar, willen veel ouderen niet vooral genieten?

Ze was tevreden. Haar man was al bijna tien jaar thuis en samen hadden ze het goed. Ik ontmoette dit kerkelijk meelevende echtpaar onverwachts en we raakten aan de praat. Ze hadden het goed, maar waren wel druk, erg druk zelfs. Ja? ‘Ja, want dinsdag tennissen we met een clubje en woensdag is onze fietsdag. Op donderdag, dan passen we op de kleinkinderen en dan is de week zo weer om.’ Toen hield ik mijn gedachten verder voor mezelf. Althans, tegen deze dame.

Babyboomers

Als je na de oorlog geboren bent, dan hoor je bij de generatie die hard heeft moeten werken. Voordat we gingen spreken over de patatgeneratie, de Nix-generatie of welke aanduidingen er ook gekomen zijn, waren er de babyboomers. Als naoorlogse Nederlanders weten deze mensen nog van de relatieve armoede die er in ons land was. Ze hebben over het algemeen hard gewerkt en de stijging van de welvaart bewust meegemaakt. Juist nu het aanhalen van de broekriem in de samenleving nodig is, valt het op (én valt het tegen) dat velen van hen protesteren, rechten menen te ontlenen aan hun inzet in de voorbije jaren.
De mentaliteit van jongeren wordt in ons land goed gemonitord, zoals in het onderzoek van Motivaction ‘De grenzeloze generatie en de opmars van de BV IK’, een titel die veelzeggend is. Maar volgen we ook het denken en handelen van de zogenaamde jonge senioren, zij die tezamen een enorm kapitaal voor de samenleving (en voor de kerk) in zich dragen?Hedonisme
Gelukkig zijn er velen van de babyboomers die zich als vrijwilliger inzetten. Dat is niet alleen waardevol in zichzelf, het is ook een voorbeeld voor hun (klein)kinderen. Tegelijk valt uit onderzoek op dat hobby’s en interesses van hen die kort na de oorlog geboren zijn, ‘in vergelijking met vorige generaties vaak te maken hebben met hedonisme (in de filosofie de leer die stelt dat genieten het hoogste goed is), geldzaken, interesse in ‘het vreemde’ en bezinning op de maatschappij. Zelfontplooiing scoort hoog. Samengevat: betrokken individualisten.’
Die mentaliteit van ouderen ontmoeten we ook in de kerk. Nee, het gaat daarbij niet om wat vroeger ‘uitbrekende zonden’ genoemd werden, een leven vol leugen en bedrog. Het gaat wel om de levensoriëntatie van deze ouderen. Wie kan begrijpen dat je je leven lang het Evangelie gehoord hebt, terwijl uit de vruchten aan je levensboom blijkt dat je hoort bij ‘de mannen van de wereld, die hun deel hebben in dít leven’, zoals Psalm 17 zegt?

Levensmoeheid

Zelfs als je voor dit leven wel met Christus rekent, maar niet over de grens van je eigen bestaan kijkt, ben je ‘de meest beklagenswaardige van alle mensen’, een forse typering van Paulus in 1 Korinthe 15. Calvijn legde er de nadruk op dat heel ons leven een overdenken van het toekomende leven zal zijn – wat toch zeker geldt voor hen van wie de levenstijd opschort.
Wie als zestigplusser zijn dagen vult met wat we zelfontplooiing kunnen noemen – wellicht als compensatie vanwege een druk en vol bestaan – leidt een wereldgelijkvormig leven. De vraag daarbij is waarin we ons echt onderscheiden als onze krachten afnemen en levensmoeheid ons gaat overvallen. De oudere christen kan zich echter onderscheiden in een samenleving die levensmoeheid en doodswens steeds meer aan elkaar gaat koppelen en waar voor de rechtbank gedebatteerd wordt over een ‘humaan sterven’ voor degenen die klaar zijn met leven. Laten we – het heeft alles te maken met kerkverlating – het getuigenis naar hun nageslacht niet onderschatten van alle gepensioneerden die ondanks de afbraak van hun leven met David meezingen
Want Gods goedheid zal uw druk
Eens verwiss’len in geluk.
Hoop op God, sla ’t oog naar boven;
Want ik zal Zijn naam nog loven.

Titus 2

De apostolische brieven bevatten veel aanwijzingen of vermaningen voor oudere gemeenteleden. Blijkbaar was dat nodig. Uit Titus 2 blijkt dat het leven van mannen en vrouwen op leeftijd ook missionair van betekenis is. Immers, Paulus voegt aan zijn appèl toe: ‘opdat het Woord van God niet gelasterd wordt.’
Wat mooi als van jou als 65-plusser gelden mag dat je ‘beheerst bent, eerbaar, bezonnen, gezond in het geloof, in de liefde, in de volharding’. Wat een zegen als 65-plusvrouwen inderdaad leraressen van het goede zijn, ‘die jongere vrouwen leren verstandig te zijn, hun man lief te hebben, hun kinderen lief te hebben’. Hun leven strekt het onderwijs van God tot een sieraad.

Zachtmoedig

Komen al deze aansporingen niet samen in het woord zachtmoedigheid? Het is de uitdrukking die de Bijbel royaal geeft aan Mozes, ‘meer dan alle mensen die op de aarde waren’. Als zijn broer en zus hem van zijn plaats willen duwen, komt hij niet op voor zijn eigen status. De ooit driftige Mozes toont als oudere man welke vorming een leven met God hem gebracht heeft. Het zijn alle zachtmoedigen die ooit de aarde bezitten zullen en dan vreugde scheppen in grote vrede. (Ps.37)

***

Voor het beleid in de gemeenten zijn levenswijze ouderen van onschatbare waarde. Zat er enkele tientallen jaren geleden niet vaak een dertiger of zelfs veertiger in de kerkenraad, de afgelopen jaren is er sprake geweest van een sterke verjonging. Het feit dat jonge ambtsdragers het zwaar hebben omdat de samenleving veel van hen vergt, mag kerkenraden aansporen voor vacatures ruimhartig om te zien naar oudere broeders.

Geheel anders

Kenmerkend voor een vitale samenleving is onder meer de omgang met de oudere, het respect voor mensen op leeftijd. Nu, daarin heeft Nederland meer en meer een slag te maken. Het zijn eerder kinderen die centraal staan, wat we zien bij de Generatie IK, de jongeren uit de BV IK, die in hun kinderjaren als prinsjes behandeld werden.
Mag de kerk ook hierin geheel anders zijn? Dat respect hoeven ouderen niet te verdienen, maar ze mogen het wel waarmaken. Dat gebeurt niet beter dan wanneer de woorden aan Timotheüs en aan Titus in hun leven verinnerlijkt zijn. Dan zal hun week uit meer bestaan dan tennissen, fietsen en oppassen – al is geen van deze activiteiten op zichzelf verkeerd.

Schommelstoel

De Heere heeft een reden om sommige mensen veel jaren te schenken, en niet alleen als verlenging van hun genadetijd. Wie als christen ouder wordt, mag jongeren aansporen en bemoedigen in de loopbaan van het geloof, die gekenmerkt wordt door strijd. Wie naast de ander gaat zitten, is van betekenis voor hen die vandaag verantwoordelijkheid dragen in de samenleving. Billy Graham schrijft ergens dat het beter is dan je terug te trekken in een golfkarretje of in de schommelstoel, om overeenkomstig Psalm 71 ‘deze generatie Gods sterke arm te verkondigen, aan alle nakomelingen Uw macht’.
Zo is oud worden een geschenk, een opa hebben een zegen.

P.J. Vergunst