column

Stelen of lenen

Wie kun je nog vertrouwen als zelfs dominees stelen?

Prof.dr. H. van den Belt begon zijn lezing op de Haamstedeconferentie september vorig jaar met een opmerkelijke uitspraak. Hij had vernomen dat in één gemeente twee predikanten kort na elkaar vrijwel dezelfde preek hielden. Ook ontving hij signalen dat predikanten soms grote delen van hun preken van internet downloadden en zo werk van anderen kopieerden.

Er klonken zware en ernstige vermaningen. ‘Voorspelbaarheid en plagiaat zijn symptomen niet alleen van luiheid, maar ook van geestelijke armoede, van onvermogen om de stem van God te horen.’ Anderen deden er nog een schepje boven op: Dieven horen niet op de kansel. Even brak er een publicitair relletje uit. Snel waaide het weer over.

Bij mij bleef het hangen. Ik keerde met deze ontdekkende waarheid tot mijzelf in. Hoe heb jij dat je hele preekleven gedaan? En ik moest ook steeds aan mijn collega’s denken die aan de schandpaal werden genageld. Het werd even heel stil in de zaal na professors woorden, meldde een journalist in zijn verslag. Begrijpelijk, want wie is op de kansel ooit helemaal origineel? De eens befaamde ds. Jac. van Dijk zei het al: Er wordt op kansels heel wat opge-knap-t en nage-schilder-d (J.J. Knap en K. Schilder schreven vele meditatie- en prekenbundels).
Wat ik maar wil zeggen is: laten we niet al te zware woorden gebruiken als iemand eens een greep doet naar de wijsheid van begenadigde voorgangers. Isaac Newton (1675) zei ooit: ‘Als ik verder heb gezien dan anderen, komt dat doordat ik op de schouders van reuzen stond.’

Onder schrijvers bestaat het schrikbeeld van een writer’s block. Men kan soms gedurende lange tijd niet tot schrijven komen. Zou er ook een preacher’s block bestaan? Het is elke week zo weer zondag. En dan? Als het niet lukt? Een klik en een blik op het PrekenWeb is dan wel heel verleidelijk.
Okke Jager dichtte eens:
Kon ik maar onder aan de preekstoel bij de trap
een hand aan Jezus geven en Hem laten preken,
en zeggen: pas op ’t deurtje, want de ruimte is krap.

J. Maasland

Ds. J. Maasland is hervormd emeritus predikant te Barneveld.