Spanjaarden, een sceptisch volk

Spanje is een land in crisis. De crisis is niet alleen economisch, maar ook moreel. Hebben de christelijke kerken in Spanje een antwoord op deze situatie? Kunnen ze de kiezers adviseren in het jaar van de Europese verkiezingen?

Het besef dat de crisis moreel is, is breed verbreid in Spanje. Ieder kent de achtergrond van materialisme, speculatie, grootheidswaanzin. Er is zoveel gebrek aan elementair economisch inzicht en verantwoordelijkheidsbesef dat de grens tussen wanbeleid en corruptie reeds lang is verdwenen.

Het gevolg is een cynisch volk dat alle vertrouwen in de politiek verloren heeft. Desondanks geeft het – verbazingwekkend genoeg – toch liever Duitsland en Angela Merkel de schuld dan zichzelf. En ook de Europese Unie of de euro, die tot op heden symbolen zijn van moderniteit en vooruitgang, krijgen de schuld niet.

Illustratief is de wijze waarop de Catalaanse filosoof Norbert Bilbeny in 2012 een en ander verwoordde in een artikel in het Catalaanse dagblad La Vanguardia. De morele crisis is volgens Bilbeny het gevolg van de verwaarlozing van de klassieke deugden als voorzichtigheid, gerechtigheid, kracht en matigheid. Dat zijn noodzakelijke deugden om het hedonisme en de overconsumptie van onze tijd te beteugelen.
Hij verdedigde zelfs een eerherstel voor de primaire instellingen in de samenleving, het gezin, het onderwijs en de sociale solidariteit. Verbazingwekkend en teleurstellend was het echter dat Bilbeny tegelijk waarschuwde tegen een ‘merkeliaanse versie van kapitalisme’, volgens hem gekarakteriseerd door ‘de idee van inspanning, soberheid en tucht, gekoppeld aan schuldbesef en een calvinistische moraal en uitverkiezing’.