Preekrobot
Dat een robot een preek kan schrijven, is fascinerend. Maar wat het systeem niet kan, is tot werkelijk nieuw inzicht komen
Hij was er ineens, alweer een aantal weken geleden: een website die automatisch teksten schrijft. Nou ja, automatisch? Je moet openGPT wel zelf opdracht geven wat er geschreven moet worden. Maar dan is het resultaat ook verbluffend. Kunstmatige intelligentie is nog dichter bij ons dagelijkse leven gekomen.
Uiteraard heb ik het uitgeprobeerd, tijdens een preekcollege. Ik gaf de robot de opdracht om een preek te schrijven over het bijbelvers waar we mee bezig waren, en het liefst ook nog in de stijl van Johannes Calvijn. En op het scherm verscheen de tekst. Een nieuw gefabriceerde tekst, maar wel op basis van wat het systeem allemaal al eerder heeft ‘gezien’. Met woordgebruik dat je kan verwachten als je het werk van Calvijn kent. Hoeven we nu dus geen preken meer te schrijven? zo stelden we onszelf de vraag.
Je kunt het verafschuwen. Want de verkondiging van het Evangelie is natuurlijk te heilig om te laten automatiseren. Die reactie is heel natuurlijk. Het appelleert aan een diep protestants gevoel: het Evangelie is een levend Woord, en het Woord Gods komt tot ons door de stem van een mens en wil door mensen gehoord worden. Techniek brengt ons op die manier bij de kern: verkondiging van het Evangelie gaat van ziel tot ziel; van voorganger tot gemeente. En wie een robot een preek wil laten maken in de stijl van Calvijn, kan beter de preken van Calvijn lezen.
Toch is het fascinerend. Want bij de voorbereiding van de preek maakt de voorganger gebruik van allerlei hulpmiddelen, ook van geavanceerde computerprogramma’s. Bovendien laat deze techniek ook iets van het ‘wezen’ van een preek zien: dat preken herkenbaar zijn voor hoorders, heeft vaak te maken met herkenbare taal. Met patronen dus – en dat is precies hoe kunstmatige intelligentie werkt.
Maar wat het systeem niet kan, is tot werkelijk nieuw inzicht komen. En dan scherpt het de prediker juist: niet doen wat kunstmatige intelligentie ook wel kan, maar als een Schriftgeleerde oude én nieuwe schatten tevoorschijn halen (Matt.13:52).