Over het gewicht van de zonde

Waarom is God mens geworden? De klassieke verzoeningsleer leert: hét motief is de verzoening tussen God en mens. De theoloog Anselmus is voor de bezinning hierop van grote betekenis geweest, schrijft ds. C.J. Overeem.

Anselmus (1033-1109) wordt geboren te Aosta in Italië, in de buurt van Turijn. Na de sterven van zijn moeder vertrekt hij vanuit Italië naar het klooster te Bec in Normandië. Hier vindt hij waar hij zo sterk naar verlangt: het samengaan van vroomheid en wetenschap. Anselmus wordt monnik onder prior Lanfranc en mag al na drie jaar zijn leermeester opvolgen. Later krijgt hij als abt de verantwoordelijkheid over het hele klooster.

Zijn positie brengt Anselmus van tijd tot tijd in Engeland, waar zijn voorganger in het Normandische klooster, Lanfranc, inmiddels aartsbisschop van Canterbury is. Na diens dood is het opnieuw Anselmus die hem opvolgt. Vanaf deze positie geeft Anselmus de rest van zijn leven leiding aan de kerk van Engeland.

Een van Anselmus’ belangrijkste en meest invloedrijke geschriften is Waarom God mens werd (Cur Deus Homo, afgerond in 1098). In dit boek is Anselmus in gesprek met zijn leerling en vriend Boso. Via rationele argumenten – naar aanleiding van vragen en tegenwerpingen – probeert hij aan te tonen dat God noodzakelijk mens moest worden om de zonden te verzoenen.