column

Omgangsoecumene

Oecumene is een vreemd woord. Eigenlijk verwijst het naar het huis van de wereld, vandaar de verwarring met een economie of huishouding.

Tegenwoordig denken we aan het huis van de wereldkerk. Hoe gaan bewoners van dat huis met elkaar om? Nederlanders hebben daar veel ervaring mee. Het kerkhuisje bij de zee vertoonde zelden pais en vree.

De historicus Willem Frijhoff bedacht ooit de term omgangsoecumene. Hij bedoelde daarmee de praktijk van de dagelijkse vreedzaamheid ondanks grote geloofsverdeeldheid. Juist omdat hier zoveel soorten christenen bij elkaar woonden, leerden ze met elkaar praten en handelen. Bouwen aan het huis van de samenleving.

Die religieuze omgangsoefening beperkte zich niet tot de gewone man en vrouw van de straat en de markt. In Utrecht troffen professor Voetius en apostolisch vicaris Van Neercassel elkaar onvermijdelijk rond de Dom. Ze kwamen bij elkaar over de vloer en kruisten de confessionele degens. Niemand die daar verder van hoorde. Niet ‘even Apeldoorn bellen’ voor een verslag in RD of WHV.

In ons mediatijdperk gaat dat anders. ‘Het Concilie van Trente geldt nog onverkort’, zei de kardinaal tegen de journalist. ‘Niet zo hard tegen hard’, schreef de scriba in een brief. ‘Betonrot in de oecumene!’, telefoneerde de bouwer van een luchtkasteel. ‘We zijn in Dordrecht toch bezig met een nationale synode?’
‘Kom eens koffiedrinken op de Haydnlaan’, probeerde de secretaresse van Plaisier nog. ‘Monseigneur Eijk discussieert nooit over wat hij niet gezegd heeft’, mailde de paleiswacht op de Maliebaan. ‘Jammer dat hij niet wil praten’, berichtte het hoofdkwartier van de Protestantse Kerk op het wereldwijde web.

Als huis-tuin-en-keuken-christen – van het boekje in een hoekje – las ik het allemaal op mijn laptop in de woonkamer. Het gaat niet lukken, dat theologisch theedrinken van Wim en Arjan. Het is voorbij, de tijd dat Ad en Bas op het Binnenhof stonden om voor draaiende camera’s stellingen op een deur te spijkeren.
Ondertussen voerde de buurman een gesprek over de heg en vierde een buurvrouw feest met een ‘open huis’. Ze blikten terug op de Week van Gebed voor de Eenheid van Christenen. De mediaoecumene verliest, de omgangsoecumene wint.

Fred van Lieburg