column

Minder hoofdletters

De Statenvertaling maakt te royaal gebruik van hoofdletters. Dat zegt prof.dr. M.J. Paul in de lezing die hij hield tijdens de studieweek die de Gereformeerde Bond voor theologiestudenten organiseerde. Hoezo te royaal?

De grondtalen van de Bijbel, het Hebreeuws en het Grieks, kennen niet het verschil tussen hoofdletters en kleine letters zoals wij dat kennen. Wij schrijven in onze vertalingen de naam van God met een hoofdletter. Uit eerbied. En teksten in het Oude Testament die naar onze overtuiging van Christus getuigen, krijgen ook hoofdletters mee. Altijd met recht?

Als voorbeeld noemt dr. Paul een woord van Mozes tegen Israël: ‘Een Profeet, uit het midden van u, uit uw broederen, als mij, zal u de HEERE, uw God verwekken; naar Hem zult gij horen’ (Deut.18:15). Waarom ‘profeet’ hier met een hoofdletter?

Omdat deze tekst een voorzegging van Christus is, zegt de kerk. Dat gaat te snel, vindt dr. Paul. Hij vraagt aandacht voor de context. Mozes waarschuwt tegen occulte heidense praktijken. Wat staat voor Israël daar tegenover? Profetie in plaats van magie. Israël krijgt geen waarzeggers maar profeten door wie God spreekt. Als Petrus dit woord van Mozes citeert (Hand.3:22), bedoelt hij allereerst te zeggen dat er niet geluisterd is naar Mozes en de profeten. 

Nog een voorbeeld. Helder herinner ik me een studiemiddag in Jeruzalem. We lazen over de twaalfjarige Jezus in de tempel. Wie kent niet op de bezorgde vraag van Maria het antwoord van Jezus: ‘Wist gij niet dat Ik moet zijn in de dingen van mijn Vader?’ (Luk.2:49). Aandacht voor de hemelse Vader gaat die voor de aardse moeder toch te boven? De hoofdletter is ook hier keuze van de vertaler. Jezus kan evengoed bedoeld hebben de dingen van zijn vader Jozef. Een Joodse jongen van twaalf die zich voorbereidt om bar mitswa

, zoon van de wet, te worden, is bezig met wat zijn vader hem geleerd heeft. Namelijk de woorden van de Thora, de Schriften van Israël.

Een goedbedoelde hoofdletter kan de uitleg van een bijbeltekst onbedoeld verduisteren. Een kleine letter daarvoor in de plaats kan oorspronkelijk licht laten schijnen. Het laten vallen van de hoofdletter kan getuigen van eerbied voor de Schrift. Voor die vorm van eerbied heeft dr. Paul terecht onze aandacht gevraagd.

H. Vreekamp