Met eigen in beton gegoten zekerheden redt de kerk het niet

Traditie is geen wegwerpartikel, maar ook geen conserveringsmiddel. Die conclusie kun je trekken na het lezen van twee heel verschillende boeken over het thema traditie, schrijft dr.ir. J. van der Graaf.

In de twee boeiende uitgaven, het proefschrift van Peter Abspoel en de lustrumbundel van het Wageningse studentendispuut Dei Gratia (CSFR), gaat het hoofdzakelijk om traditie (kleine t) als ‘sociale erfenis’. Dit in tegenstelling tot Traditie (hoofdletter T), al lopen de begrippen soms ook door elkaar.

Gezaghebbend

Het eerste boek is een nader uitgewerkte dissertatie van cultureel antropoloog Peter Abspoel, waarop hij promoveerde aan de Radboud Universiteit (Nijmegen). Hij raakte vertrouwd met de Afrikaanse culturen en kwam daardoor uit bij ‘een ongebruikelijke kijk’ op het christendom in het Westen, ‘in zijn verschillende historische gedaantes’. Het lijvige boek is te filosofisch en complex om het hier te behandelen, maar onder de algemene titel ‘Zingeving in het Westen’ komt in het derde en laatste deel ‘Christelijke zingeving’ uitvoerig aan de orde.

Ik richt me slechts op één facet: traditie bij Rome en in de Reformatie. Abspoel zegt dat de protestantse hervormers het gezag van de traditie ‘integraal’ hebben verworpen en vervangen door het gezag van het Woord. Bij Rome was immers ook de kerkelijke traditie gezaghebbend?! Wat Rome betreft zegt hij, dat ‘het gewone volk, met name op het platteland’ vaak weinig idee had waarom het in het christendom ging, maar dat allerlei rituelen voor hen vooral ‘een magische functie’ hadden.

Het uit de Schrift opkomende christelijk geloof geeft hij adequaat weer. De verering van relikwieën echter acht hij op zichzelf niet ‘onverzoenlijk met de kern van het christendom’, maar het werd geschraagd door ‘zulke absurde pretenties’ dat de christelijke betekenis ervan gemakkelijk op de achtergrond raakte.

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van 25 november 2016.