Maarten ’t Hart en de Vrijmaking

In de Heilige Gregoriuskerk in Amersfoort werd woensdag 18 mei nog eens teruggeblikt op de Vrijmaking, schrijft dr.ir. J. van der Graaf. Oud-minister Job de Ruyter heeft over die dramatische gebeurtenis eens vertwijfeld had uitgeroepen: ‘Vertel mij, hoe k

‘Terwijl de hele wereld zich druk maakte om de oorlog, hield men zich in de kerk bezig met de vraag of er tijdens de kinderdoop al dan niet sprake was van wedergeboorte. Dat heb ik altijd zoiets wonderlijks gevonden.’ Dat zei Maarten ’t Hart – volgens historicus Wim Berkelaar ‘de meest afvallige gereformeerde’ – in een interview voor de VPRO-gids. Het ging over de Vrijmaking van 1944, toen de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) zich afscheidden van de Gereformeerde Kerken (synodaal). De kwestie was of je een kind in de lijn van Kuyper doopte op grond van ‘veronderstelde wedergeboorte’ (synodalen) of dat de doop een teken was van Gods belofte dat je Zijn kind mag zijn (K. Schilder). De vraag van ’t Hart hoe het zover kon komen is historici in toenemende mate gaan bezighouden. Berkelaar: ‘Hoe kon het gebeuren dat gereformeerden, die merendeels zij aan zij stonden in een moedige strijd tegen de Duitse bezetter, onderling slaags raakten – zodanig dat het tot een kerkscheuring leidde?’