Luthers nalatenschap

Het zal op 10 november 529 jaar geleden zijn dat Maarten Luther in Eisleben werd geboren. Tussen hem en ons liggen dus vijf eeuwen. Heeft het dan nog zin zich met hem bezig te houden, vraagt drs. L.J. Geluk zich af.

Het jaarlijks verschijnende Luther Jahrbuch somt in elk deel honderden titels van boeken en artikelen op die aan Luther zijn gewijd. Maar valt er dan werkelijk nog steeds iets zinnigs over hem te zeggen en te schrijven? Er is immers in die vijf eeuwen zo veel in de wereld veranderd. En zijn, als arts-psychiater en cultuurcriticus dr. J.H. van den Berg gelijk heeft, de mensen zelf ook niet veranderd?

Wanneer Peter Brunner in 1961 zijn boekje Luther und die Welt des 20. Jahrhundert uitgeeft, gaat hij direct al op deze vragen in. Hij somt dan een breedvoerige lijst op van alle mogelijke verschillen tussen de tijd van Luther en de wereld medio de twintigste eeuw. Maar daarna laat hij geen twijfel over de actualiteit van Luthers boodschap.

Vijf jaar later gaf dr. F. Boerwinkel het boekje Inclusief denken uit. Daarin betoogde hij dat een andere tijd een volkomen ander denken vergt. Hij stelde vast dat sinds 1500 de menselijke ruimte, het wereldbeeld en de macht een nieuwe gedaante hebben aangenomen. Hij illustreert dit met zes ‘cascadische versnellingen’.