blog

Gemeente moet elke dag toezien dat niemand afvalt

Komen tot Gods rust

Het is opvallend dat de Bijbel een nauw verband legt tussen geloof en rust. Rusten van de zonde is wat anders dan rusten van de inspanningen van een lang seizoen, waarin er veel werk verzet is.

In de media klonk onlangs de stem van een bijzonder hoogleraar marktwerking. Deze dame gaf aan dat er in Nederland harder gewerkt moet worden. Nu is dat natuurlijk een algemene opmerking, als niet duidelijk is welke bevolkingsgroepen bedoeld worden. Bij mij kwam haar appèl, kort voor de zomervakantie, niet plezierig over. Zijn er geen dringender kwesties in Nederland dan arbeidsproductiviteit, economische groei, blijdschap als er meer vrouwen betaald werk verrichten? Ik ontmoet te veel mensen die wat het werk betreft zuchten onder de lat die de samenleving voor hen legt of die ze voor zichzelf hoog gelegd hebben.

Nee, dan kies ik voor het laatste nummer van Eleoscript, een uitgave van de stichting voor gereformeerde geestelijke gezondheidszorg Eleos. Daarin schrijft de psycholoog Kees Roest dat vakantie houden niet alleen leuk, maar ook belangrijk is. ‘Als we geen vakantie zouden hebben, zou tachtig tot negentig procent van de Nederlanders uitgeput raken.’ Hij constateert dat er niet zoveel mensen meer zijn die zelf een goede balans kunnen vinden tussen inspannen en ontspannen.

Tot jezelf komen

De vakantietijd is niet alleen bedoeld om lichamelijk uit te rusten, maar is ons ook gegeven om tot onszelf te komen. Daarvoor is het blijkbaar nodig om weg te zijn uit je gewone leefwereld. Toen de verloren zoon zowel het goede leven in het huis van zijn vader als de losbandige periode achter zich gelaten had, lezen we dat hij tot zichzelf kwam. (Luk.15:17a)

Zou Nederland daaraan geen behoefte hebben, aan mensen die in geestelijke zin ontdekken dat het leven meer is dan werken en studeren, dan carrière en promotie? Ver van (of wat dichter bij) huis kun je overwegen wat je belangrijk vindt in het leven en waar je mee zou willen stoppen, wat je anders gaat doen.

Rust voor je ziel

In de Bijbel zien we dat God mensen die tot Hem naderen niet alleen genade en vrede schenkt, maar ook rust. Dat is een belangrijk aanknopingspunt in het gesprek met degenen die vervreemd geraakt zijn van het Evangelie. Waarom heb ik genade nodig, denkt iemand die geen weet heeft van zonde tegen een heilige God? Dat het hart van een mens rusteloos is, zal eerder erkend en herkend worden, als we ons leven onder ogen zien, als we beseffen wat we in dit leven najagen.

Jezus leert ons in het bijzondere slot van Mattheüs 11 dat rust een van Zijn genadegaven is. Hij nodigt mensen die vastgelopen zijn in de voorschriften van Schriftgeleerden en Farizeeën, richt zich op hen die zoveel moeten. Het zijn bijbelverzen die je kunt blijven lezen en overdenken: ‘Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast bent, en Ik zal u rust geven. Neem Mijn juk op u, en leer van Mij dat Ik zachtmoedig ben en nederig van hart; en u zult rust vinden voor uw ziel.’ In het Koninkrijk van God wordt de rust een mens geschonken, omdat Jezus geeft wat Hij vraagt. In een toegewijd leven aan God en aan onze naaste zal ons de rust geschonken worden.

Volharden

Psalm 95 is een lied dat Israël zong bij de entree van het heiligdom, waarin God als een groot Koning beleden en bezongen wordt. De psalm eindigt echter met de waarschuwing, zelfs de eed van de Heere dat afval en ongehoorzaamheid als gevolg zullen hebben dat de Israëlieten ‘Mijn rust nooit zullen binnengaan’. Wie niet volhardt in het dienen van God, ontvangt de rust niet, nooit.

Als wij in deze vakantietijd werkelijk op adem willen komen, zal het als eerste gaan om de vermaningen die we in Hebreeën 3 lezen, een hoofdstuk waarin Psalm 95 aangehaald wordt. We worden opgeroepen erop toe te zien dat niemand afvallig zal worden van de levende God. Concreet betekent dit elkaar elke dag (!) als leden van Christus’ gemeente vermanen, opdat niemand door de verleiding van de zonde verhard zal worden. (Hebr.3:13) Die oproep geldt zolang het heden van de genade, de tijd om God te zoeken en te dienen, er is.

Spanning

Het leven van een christen wordt hier getekend als een spanningsvolle positie. Aan de ene kant is er de verleiding van de zonde, aan de andere kant is er de belofte van de rust. In de positie van de kerk in Nederland kennen we die spanning terdege. Er is sprake van bedreiging, de mogelijkheid van afval is uiterst reëel. En God heeft bij Zichzelf gezworen dat toorn de reactie van Zijn heiligheid is op die afval. Daarom zet Hebreeën 4 in met de oproep: ‘Laten wij er dan voor vrezen dat iemand van u ooit schijnt achter te blijven, terwijl de belofte om in Zijn rust binnen te gaan nog van kracht is.’

                                                                                     ***

Een samenleving als de Nederlandse, die zich in het beleid van de overheid en het leven van de burgers steeds meer van God losmaakt, zal daarom in toenemende mate gekenmerkt worden door rusteloosheid. Dat geldt het gewone leven, waarin structuur, regelmaat en gezag bepalend zijn voor het welbevinden van mensen, ook van kinderen. Vooral geldt dit onze levensoriëntatie, ons levensdoel, ons houvast, ons innerlijke leven.

Gods rust

Het komen tot de rust wordt in Hebreeën 4 voorgesteld als het uitzien naar een bepaald doel. Dat doel wordt alleen bereikt in de weg van het geloof. Die rust is niet de rust die wij in deze vakantieperiode ervaren na een tijd van hard werken. Het is de rust die God Zelf kende aan het einde van zes scheppingsdagen. God wil Zijn kinderen schenken wat Hij voor Zichzelf genomen heeft, de rust van de sabbat. Dat is een heerlijke rust – en daarom is het ook verschrikkelijk als mensen die door hun ongehoorzaamheid mislopen.

Elke rust die God aan mensen schenkt, is een afschaduwing van Zijn rusten op de zevende dag. Die rust voor de mens was er daarom voor de zondeval al – het verschil is dat na Genesis 3 die rust mensen kan ontgaan.

Terecht heeft de herziene Statenvertaling Hebreeën 4:9 zo verwoord: ‘Er blijft dus nog een sabbatsrust over voor het volk van God.’ We komen dit bijbelvers in de Statenvertaling zonder ‘sabbats-‘ nogal eens tegen in overlijdensadvertenties, een niet geheel terecht citeren. De rust voor het volk van God gaat niet in na het sterven, maar na de bekering. De rust van het vierde gebod betekent een rusten van de zonde als gevolg van de vrede met God. Het is wat de Heidelbergse Catechismus in Zondag 38 verwoordt, namelijk dat ik al de dagen van mijn leven van mijn boze werken rust, de Heere door Zijn Geest in mij werken laat en zo de eeuwige sabbat in dit leven aanvang.’

Toekomst

Dat de werkelijkheid van Hebreeën 4 in de toekomst realiteit zal zijn, als de dag van de genade voorbij is, lezen we in Openbaring 14. ‘Zij die het beest en zijn beeld aanbidden, hebben dag en nacht geen rust, evenmin als iemand die het merkteken van zijn naam ontvangt.’ Over degenen die in de Heere sterven, lezen we echter dat ‘zij rusten van hun inspanningen, en hun werken volgen met hen’.

***

De rust van de vakantie zij ons gegund. Die vakantieweken zijn een menselijke afspraak. Dat geldt niet de zondag, de dag van de rust. Op die dag mogen we ons verblijden in Gods daden (Ps.92:5), daarin rust zoeken en vinden. Het debat over koopzondagen en het afleggen van het gewaad van de zondag in ons land moet ons daarom veel dieper raken, omdat het een publieke verwijdering is van Gods rust. Het is een keuze om te vieren wat wij bereikt hebben en zich niet willen laten storen door het heil van God. Zo pleeg je roofbouw en ontwricht je het mens-zijn.

Laat de kerk blijven belijden dat we niet leven voor ons werk, maar van elk woord dat uit de mond van God komt (Matt.4), op de rustdag ons verkondigd.

P.J. Vergunst