Kerken in Zweden zijn mooi maar leeg

De Kerk van Zweden, de lutherse nationale kerk, is de grootste kerk in Zweden. Tot 2000 is ze staatskerk. Onder andere deze verbinding tussen staat en kerk heeft ondermijnend gewerkt voor het orthodoxe geloof., schrijft dr. Bengt Birgersson.

Bijna 1200 jaar geleden begint de eerste missionaire reis in de regio Scandinavië, onder leiding van de monnik Ansgar, die vanuit het Duitse Hamburg in Duitsland wordt gestuurd. Het duurt daarna twee eeuwen tot het christendom in Scandinavië gestalte krijgt. Maar vanaf dat moment verspreidt het zich over de hele regio. Honderden en honderden kerken worden gebouwd.

Als de Reformatie komt, is er in het Scandinavische gebied al bijna 500 jaar een kerk. Tijdens de zestiende eeuw wordt de kerk in Zweden luthers, met een hoge confessionele standaard. In 1593 is er een belangrijke synode in Uppsala, waar de vele voorgangers en bisschoppen besluiten dat de kerk in Zweden moet luthers moet zijn. De nieuwe koning, Karel IX, een groot voorstander van het calvinisme, moet de kerk volgen. Zijn zoon is de grote verdediger van het lutheranisme, Gustaaf Adolf.

Deze verbinding tussen de koning en kerk, staat en kerk is zowel een zegen als een gevaar. Het geeft de kerk vele privileges en mogelijkheden onder mensen. Maar het is ook een groot risico. Als de sociaal-democratische partij in de twintigste eeuw aan de macht komt, wordt dit risico een echte bedreiging. De partij is vanaf het begin zeer antichristelijk. Ze voert campagne voor de afschaffing van de staatskerk. Maar eenmaal aan de macht, realiseren partijleiders zich dat ze de kerk besturen kunnen, transformeren, en haar als een instrument gebruiken om hun geseculariseerde agenda te ondersteunen. Zodra de staatskerk niet meer bruikbaar zou zijn, zouden ze haar kunnen afschaffen. En dat is wat socialisten nog steeds proberen te doen.
Een van de belangrijkste stappen die de regering heeft genomen om de mensen ‘van de zware last van het christendom te bevrijden’ is het seculariseren van de scholen. Honderd jaar geleden was elke school in Scandinavië christelijk. In elke school krijgen leerlingen dan de Kleine Catechismus van dr. Martin Luther onderwezen. Dat is het eerste wat de socialisten schrappen. Tijdens de jaren ’60 en ’70 is het proces om de Zweedse school tot een seculiere om te vormen nagenoeg afgerond.