K.H. Miskotte in Kortgene

Kornelis Heiko Miskotte (1894-1976) is één van de grote figuren van de Nederlandse kerk- en theologiegeschiedenis van de twintigste eeuw. Zijn oeuvre is groot en groots.

Zijn werk bevat veel belangrijke theologische en literaire studies die op zijn tijdgenoten en latere generaties grote indruk hebben gemaakt.

Van zijn theologische geschriften vermeld ik zijn dissertatie Het wezen der Joodsche religie. Bijdrage tot de kennis van het joodsche geestesleven in dezen tijd (1932) en Edda en Thora. Een vergelijking van germaansche en israëlitische religie (1939). Dit laatste boek, dat tegen de achtergrond van het nationaalsocialisme in Duitsland een hoogst actuele betekenis had, is tijdens de bezetting voor vele Joden een bron van kracht in alle kommer geweest, zo vermeldt Abel Herzberg met dankbaarheid in zijn Kroniek der Jodenvervolging (1978).

Van de vele fraaie literaire studies – Miskotte was een buitengewoon groot liefhebber van literatuur – mag genoemd worden Messiaansch verlangen. Het lyrisch werk van Henriëtte Roland Holst (1941). Dit is een prachtige studie die weidse perspectieven opent. Een rijke wereld van geest en schoonheid en een gevoelsleven van grote diepte en innigheid vinden we ook in zijn Dagboeken. Hier is gevoel ziel geworden. Ziel, die in het gedicht ‘Mei’ van Herman Gorter de vlam is in het leven van dichters heet te zijn.

Deze wereld is al in de kiem aanwezig als de 26-jarige Miskotte op 22 mei 1921 zijn intree doet in Kortgene, waar hij tot 1925 zal blijven. De tekst van zijn intreepreek is Lukas 22:27: ‘Ik ben in het midden van u als één die dient.’ Groot is het verlangen van Miskotte, die al als jongen van tien jaar zijn roeping tot het ambt heeft ervaren de dienende liefde van Jezus te vertegenwoordigen en een afschijnsel te zijn van het priesterlijke.

Lees de volledige tekst in De Waarheidsvriend van 4 september 2015.