in memoriam
ds. W.P. van der Aa
In memoriam
In de leeftijd van 59 jaar is ds. W.P. van der Aa op 4 september overleden aan de gevolgen van longkanker. Wie gevraagd wordt om woorden te wijden aan deze dienaar van de kerk – zoals gebruikelijk bij het heengaan van een predikant – is daar bij dit sterven wat verlegen mee. De controverses waren jarenlang te groot en het grensoverschrijdend gedrag was te ernstig om weg te kijken.
Eervol ontslag en ontheffing
Op 23-jarige leeftijd werd ds. Van der Aa in 1989 door ds. C.A. Korevaar bevestigd in de hervormde gemeente van Herwijnen. Met achting heb ik hem vaak over ‘oom Cor’ horen spreken, de beminnelijke predikant uit Rotterdam. Reeds als twintiger kwam hij in het moderamen van de hervormde synode. Daar maakte hij drie jaar deel van uit, van 1994 tot 1997.
Ds. Van der Aa werd op 30-jarige leeftijd scriba van de Provinciale Kerkvergadering van Gelderland, waarmee hij de jongste PKV-scriba in de hervormde geschiedenis was. Vanwege ‘diepgaand verschil van inzicht’ stuurde de kerk hem al na negen maanden met buitengewoon verlof, wat later omgezet werd in ‘eervol ontslag’. Dit laatste maakte de weg vrij om van 2002 tot 2004 in de gemeente van Heelsum pastoraal werk te doen. Ook in de evangelisatie Bethel in ‘s-Hertogenbosch deed hij pastoraal werk. Van 2004 tot 2009 was hij predikant van de hervormde gemeente van Numansdorp. Daar vroeg ds. Van der Aa zelf ontheffing aan, nadat er een procedure tegen hem liep vanwege het vermengen van pastorale en privérelaties. Vele jaren was hij als docent Godsdienst en Klassieke talen verbonden aan het Willem van Oranje College in Waalwijk, terwijl hij op zondag voorging in kerkdiensten.
Gods genade wordt in de kinderdoop majestueus beleden in de erkenning van de verlorenheid in Adam en de belijdenis van de genade in Christus.
Het ambt als last
Is de conclusie op basis van een aangrijpende levensgang terecht dat ds. Van der Aa de last van het ambt niet dragen kon, de concentratie op het heilige? En waren de verantwoordelijkheden op jonge leeftijd te zwaar? In elk geval is zijn ambtelijke leven getekend door schorsing en vrijspraak, door ruis over machtsmisbruik en gedrag dat grenzen overschreed. Pijnlijk is dat, voor velen. Het werd tot een blokkade voor zijn medewerking aan De Waarheidsvriend, al zag ik als verantwoordelijke voor ons blad zijn kwaliteiten. Zijn laatste bijdrage uit 2012, getiteld ‘Kerken kunnen voortgezet onderwijs steunen’, leidde tot scherpe protesten van vele collega’s, louter vanwege de naam van de scribent.
Tegelijk is waar – en dat maakt alles zo dubbel – dat Wim van der Aa een begaafd theoloog was. Van 1984 tot 1989 deed hij bij prof. dr. M.J.G. van der Velden onderzoek naar de gereformeerde liturgie, in het bijzonder het avondmaal. Waardevol zijn de door hem geschreven hoofdstukken over beide sacramenten en over de leerdienst in de bundel Als wij samenkomen. Liturgie in de gereformeerde traditie, in 2000 verschenen. Ik heb er veel uit geleerd, onder meer waarom soberheid een kenmerk van de gereformeerde liturgie is. Ik heb er mooie zinnen in gelezen, zoals deze: ‘Gods genade wordt in de kinderdoop majestueus beleden in de erkenning van de verlorenheid in Adam en de belijdenis van de genade in Christus.’ Met zijn grote kennis van en liefde voor de gereformeerde liturgie is hij tot zegen van de kerk geweest. Jarenlang maakte hij deel uit van de redactie Dienstboek.
Goede liturgie
Een van zijn vicarissen uit de tijd in Numansdorp schrijft me nu dat ds. Van der Aa ‘voor mij een enorm vormende stem heeft gehad als het gaat om gereformeerde theologie en de vertolking daarvan’. Toegespitst op het predikantschap: ‘Wim was altijd betrokken op de inhoud: Christus en Die gekruisigd en van daaruit een sterke nadruk op de rechtvaardiging van de goddeloze door het geloof. Voor hem was goede theologie daarbij ingebed in goede liturgie.’
Op donderdag 11 september is het lichaam van ds. Wim van der Aa op de Protestantse Begraafplaats in Vlijmen ter aarde besteld. De rouwdienst werd geleid door zijn vriend ds. H.J. van Kapel en de plaatselijke predikant, ds. M. Trapman. Wij bidden om de troost van het Evangelie voor zijn echtgenote, Liesbeth van der Aa, en de kinderen Marjolijn en Roy.