In memoriam ds. A. Talsma (1941-2024)

Ad Talsma studeerde theologie in Utrecht en werd in 1969 als predikant bevestigd in Brandwijk. Hij keek warm terug op deze Alblasserwaardse gemeente, waar hem de tijd gegund werd om het ambt te leren. In 1971 trouwde hij met Ruth den Hartogh, de liefde van zijn leven en steun en toeverlaat in vele dingen. In 1973 verhuisden zij naar Sprang, een grote volkskerk in het gemoedelijke Brabant. Als predikant met oog voor de mensen aan de rand genoot hij van de vele verbanden in het gemêleerde dorpsleven.

In 1978 leidde de weg naar Veenendaal. Daar zou het predikantsgezin, dat inmiddels vijf kinderen telde, echt verwortelen. Ds. Talsma keek ook hier breder dan zijn eigen wijk. Bijna twintig jaar was hij voorzitter van de Stichting Hervormde Scholen Veenendaal en van het middelbare Ichthus College. Toch lag zijn hart bij de zondagse prediking. Hij genoot ervan om te graven in de Schriften; en die door te geven als een Woord voor déze tijd. Die actualisatie zocht hij nadrukkelijk: het Evangelie moet aansluiten bij de realiteit van de huidige samenleving. Zijn Oude Kerk staat in Veenendaal midden op de Markt. Daarom omschreef hij zichzelf als een koopman op de markt: ‘Kom, koop allen, zonder geld.’ Toen hij in 2004 afscheid nam, sprak hij verwonderd dat er van God nog zoveel meer valt aan te prijzen: ‘De helft is nog niet aangezegd.’

Met ontferming opgezocht

Zijn afscheid was vervroegd. Want in 2002 overleed zijn geliefde Ruth, in de leeftijd van 54 jaar. Zijn kleinzoon Rutger, die drie weken na haar overlijden werd geboren, overleed vijf maanden later. Dit gaf een diepe slag: ‘De golven en baren van lijden en overlijden sloegen over ons gezin; en de vraag leefde waar God in dit alles is. Daarop kregen we geen antwoord…’ Voor zijn rouwdienst gaf hij Psalm 71:15 op: ‘Gij deed mij veel benauwdheid smaken, en drukkend hartenleed.’

Toch is daarmee niet alles gezegd. Want tijdens haar ziekte werden Ad en Ruth geraakt door ‘de storm op zee’, uit Markus 6. Waarom God Zijn kinderen laat worstelen, wordt niet beantwoord. Wel blijkt dat de Heere hen met ontferming ziet en opzoekt. Daarbij loopt Hij de machten van de dood zomaar onder de voet; en schijnt het licht van Pasen al. Deze troost deed hun storm stillen; omdat ze ervoeren dat Christus Zelf ook de tweede helft van Psalm 71:15 waarmaakt: ‘Maar tot mijn hulp gereed, zult Gij mij weder levend maken, mij uit de afgrond trekken, en met Uw vleuglen dekken.’

Mensen aan de rand

In deze stille berusting mocht hij verder leven. Na zijn vervroegde emeritaat ging hij in Gouda wonen. De eerste jaren preekte hij nog wel, maar bij het ouder worden liet hij dat zonder moeite aan de jonge generatie over. Hij keek opnieuw graag naar de mensen aan de rand en hielp statushouders met taallessen. Bovenal was hij een pater familias voor zijn kinderen en kleinkinderen. Zijn kinderen zijn dankbaar voor de betrokken manier waarop hij vader en moeder ineen was; en voor zijn inspirerende brede blik op kunst en andere culturen.

Veertien jaar geleden openbaarde zich bij hemzelf een ernstige ziekte, die gepaard ging met complicaties. Opnieuw een storm en opnieuw mocht de nabijheid van de Heere worden ervaren. Na een stabiele periode bleken er recent opeens uitzaaiingen te zijn en overleed hij na een kortdurend ziekbed.

Op Stille Zaterdag, 30 maart, hebben we zijn lichaam begraven op de begraafplaats te Veenendaal. In de rouwdienst stond Markus 6 centraal, waaraan de kinderen vers 53 hadden toegevoegd: ‘En zij havenden aldaar.’ Dankzij Pasen mogen we immers geloven dat Christus (die Zelf de storm voor ons verdroeg) ons over de zee wil loodsen naar de overkant, waar Gods Vaderarmen eeuwige beschutting bieden.

Over die hoop preekt ds. Talsma via zijn grafsteen door: ‘Wees welgemoed, Ik ben het, vrees niet.’