Het kind met het doopwater ‘behouden’

We worden ook gedoopt in de naam van de Heilige Geest die ons wil toe-eigenen wat we in Christus hebben. Sommige mensen hebben moeite met de toe-eigening van het heil, vertelt dr. H. van den Belt.

Zij bedoelen daarmee dat zij het maar moeilijk vinden om te zeggen: het is ook voor mij. Zij vergeten dan dat in de reformatorische theologie de toe-eigening niet iets van ons is, maar van de Heere door Zijn Heilige Geest. In de formulering van het oude doopformulier van Datheen dat aan ons klassieke formulier ten grondslag ligt, komt dat nog iets sterker uit: ‘Als wij in den naam des Heiligen Geestes gedoopt worden, wordt ons beloofd, dat de Heilige Geest ons en onze kinderen Leeraar en Trooster in eeuwigheid zijn zal, ons tot waarachtige lidmaten van het lichaam van Christus makende, opdat wij aan Christus en al zijn goederen (mitsgaders alle lidmaten der Christelijke Kerk) gemeenschap zouden hebben. Alzoo, dat onze zonden in eeuwigheid niet meer gedacht worden.’

Parallellie

In de illustraties die bij de Kleine Catechismus van Luther werden afgedrukt, is een duif getekend als symbool van de Heilige Geest die neerdaalt uit de hemel. Als onze kinderen gedoopt worden, dan daalt de Heilige Geest als het ware op hen neer in de belofte. Vroeger waren daar ook allerlei symbolen voor, zoals de zalving van de dopeling met olie, maar die rituelen zijn in de tijd van de Reformatie afgeschaft uit angst voor bijgeloof. De gulden regel van de gereformeerde eredienst is altijd: wat in het Woord van God is voorgeschreven, is geboden, wat niet is voorgeschreven is niet geoorloofd. Die regel is verstandig, maar er is daardoor ook wel wat aan mooie symboliek teloorgegaan. Misschien ervaren wij die mededeling van de Heilige Geest wel het sterkste als de predikant de handen zegenend opheft en de gemeente zingt: ‘Dat ’s Heeren zegen op u daal.’ Ontroerend. Alsof de hemel openbreekt en de zonnestralen van Gods gunst uit het hemelse Sion neerdalen op de kinderen.

Doopgetuigen

Het werk van de Heilige Geest is onmisbaar, maar wat werkt de Geest? Het zaligmakend geloof. Dat was de reden voor de anabaptisten om maar te wachten met de doop totdat het kind tot geloof zou komen. Maar dan gaan we toch teveel uit van het eigen geloof. De doop beduidt in de eerste plaats dat dit kind mag delen in het zaligmakende geloof van de kerk der eeuwen.

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 4 mei 2017.