Hervormde jongens en Mussolini

Fascisme en nationaalsocialisme nemen rond 1930 een hoge vlucht. Ook hervormd-gereformeerde jongeren voelen zich aangetrokken, stelt dr. C.M. van Driel vast.

De rechterflank van de gereformeerde gezindte is door drs. T.W. van Bennekom in zijn boek De wachters op de muren (1990) met reden getypeerd als ‘sterk nationalistisch, tevens antisocialistisch en daarnaast vaag racistisch’. De kerkelijke pers op basis waarvan hij een beeld schetst van onder meer de hervormd-gereformeerden, weerspiegelt wat er in de periode 1932-1940 leeft onder de volwassenen in reactie op het nationaalsocialisme. Zoals in zoveel volksdelen is dat beeld gemengd. Sommige opinieleiders waarschuwen vanaf het begin tegen wat huns inziens ten principale een heidense wereld- en levensbeschouwing is. Bij anderen gaan de ogen in de loop van de jaren dertig open voor de ware aard van Hitlers regime en wat dat voor Nederland belooft, terwijl bij weer anderen de sympathie overheersend blijft.

Als de ouderen niet op één lijn zitten, verbaast het niet dat de jeugd verschillende kanten opgaat. De Vaandrager, het blad van de hervormd-gereformeerde jongelingsbond, probeert in de jaren dertig richting te wijzen aan de jongeren.