Dr. H. Jonker onderging de cultuur

Een kwarteeuw na zijn overlijden lijkt prof.dr. H. Jonker vergeten. Maar er valt veel van deze cultuurtheoloog van hervormd-gereformeerden huize te leren. In zijn theologisch denken liet prof. Jonker vragen toe die anderen ontweken, schrijft dr. A.A.A. Pr

Jarenlang leidde prof. Jonker aanstaande predikanten op. Vanaf 1959 tot 1984 droeg hij als hoogleraar praktische theologie veel bij aan de opleiding van predikanten. Als eindcriticus van het dispuut Voetius beoordeelde tal van preken. Wie dat over zoveel jaren doet, moet invloed gehad hebben op de prediking binnen de Gereformeerde Bond. Hij schreef verschillende boeken over de kerk, prediking, liturgie, Verdun (de slag bij Verdun 1916, waar 700.000 militairen sneuvelden). Toch lijkt hij te zijn vergeten. Zelden kom je zijn naam tegen in artikelen of boeken. Persoonlijk vind ik dat jammer, omdat theologen, predikanten en theologische studenten ook 25 jaar na zijn heengaan belangrijke dingen van prof. Jonker kunnen leren.

Ik denk dan vooral aan zijn theologische habitus, dus de manier waarop hij theologie bedreef en hoe hij de theologie met de praktijk verbond. De praktijk, waarmee hij als praktisch theoloog vooral te maken had, vatte prof. Jonker ruim op. De cultuur, met name de cultuurcrisis, was voor hem de praktijk. Als praktisch theoloog was hij vooral cultuurtheoloog. Cultuurtheologen zijn in de gereformeerde gezindte niet erg talrijk, maar prof. Jonker was zo iemand. Juist die brede insteek van zijn theologiebeoefening is inspirerend.

Prof. Jonker hield zijn ogen open. Hij registreerde de veranderingen in de cultuur. Hij schreef niet alleen over de cultuur, hij onderging die. We denken in dit verband al gauw aan zijn boek over Verdun, <i>Sporen van een slag<p>. Verdun is als het ware met hem meegereisd in zijn leven en in zijn theologische bezig-zijn.

Maar het ondergaan van de cultuur – en van de natuur – treffen we overal aan in zijn werk. Ik haal enkele dingen naar voren uit zijn op één na laatste boek Theologische praxis. Problemen, peilingen en perspektieven bij kenterend getij (1983). De vragen van zijn tijd waren voor hem geen ‘problemen’ waarop hij als theoloog een deskundig antwoord moest geven. Deze benadering was hem te gemakkelijk. Hij wist zich onderdeel van de cultuur en van de verschuivingen die zich voordeden. Hij voelde die aan den lijve.

Lees de volledige tekst in De Waarheidsvriend van 6 november 2015.