Tegen haar zin woonde het Engelse meisje Gladys Aylward een kerkdienst bij. Wat er gebeurt? ‘Hoor, Hij spreekt’, de levende God raakt haar hart. Ze wordt zendeling in China. Bijnaam: de vrouw met het boek.
Je zult maar zo getypeerd worden, niet als man met die baan, kind met dat karakter, maar als vrouw met dat boek, met die Bijbel. Hogere onderscheiding in het Koninkrijk van God vind je niet zo snel. Omdat de inhoud van dat Boek wil bewerken dat je tot élk goed werk volkómen toegerust wordt. Kan het stelliger? Toch maakt dit Boek deze pretentie waar, want het is ingegeven door God (2 Tim.3:16), nuttig om te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid. Om al deze redenen is dit boek uniek.
Een Joodse jongen als Timotheüs kende zelf al vroeg de Schriften, zoals dit voor elke Joodse jongen gold. Als iemand je iets vraagt uit de wet, dan mocht je in je antwoord immers niet stotteren, zeggen de Joden. Daarom leren ze zo nauwgezet de Torah. In het leven van Timotheüs zelf had het ertoe geleid dat hij een discipel van Christus werd (Hand. 16:1).
Door de profeten
Om die Bijbel draait het nieuwe jaarthema van de Gereformeerde Bond. Na ‘Zie, Hij komt’ in 2023 leggen we in het huidige jaar nadruk op ‘Hoor, Hij spreekt’. Allereerst mag hierin verwondering doorklinken over het feit dat de Heere na de zondeval ons niet overliet aan onszelf. Terwijl Adam zich verborg voor God, klinkt het ‘Waar bent u?’ Voor die tijd was het spreken van God een uiting van de gemeenschap met de mens, nu moet hij zich verantwoorden.
Niettemin, achter dat spreken van God zien we Zijn opzoekende liefde. Het maakte dat Hij Zich gedurende vele eeuwen via de profeten tot Israël richtte. Het is een genadig refrein dat Zijn stem klinkt in de context van hun ongehoorzaamheid en onwilligheid. ‘Luister, hemel, neem ter ore, aarde! Want de HEERE spreekt: Ik heb kinderen grootgebracht en doen opgroeien, maar zij zijn tegen Mij in opstand gekomen.’ (Jes.1) Voortdurend horen we uit de profetenmond: ‘Hoor het woord van de HEERE, neem de wet van onze God ter ore.’ Aangrijpend is dat alle nodigingen tot het heil dreigen vast te lopen: ‘U hebt Mij vermoeid met uw ongerechtigheden.’ (Jes.43) Vol bewogenheid ziet Jezus daarom later uit over de stad waar alle offers tot verzoening gebracht werden: ‘Jeruzalem, Jeruzalem, u die de profeten doodt…’ Het spreken van God wordt gesmoord.
Door de Zoon
Het ultieme wonder van God Die spreekt, vinden we in de kribbe van Bethlehem. In de laatste dagen heeft Hij tot ons gesproken door de Zoon. Het diepste wat in Gods hart leeft, is in Hem geopenbaard. ‘Dit is Mijn geliefde Zoon, in Wie Ik Mijn welbehagen heb; luister naar Hem!’ – zo klonk het tijdens de verheerlijking op de berg. Hier wordt realiteit wat in Deuteronomium 18 al klonk: ‘Een Profeet uit uw midden, uit uw broeders, zoals ik (Mozes), zal de HEERE, uw God, voor u doen opstaan; naar Hem moet u luisteren.’
Voor elke christen, voor elke christelijke gemeente is daarom het luisteren naar de stem van deze hoogste Profeet bepalend voor de identiteit. Een eerbiedige houding vraagt dat, het diepe besef dat Christus steeds weer tot ons komt in het gewaad van Zijn Woord. Ons gaan naar de kerk wordt gedragen door het verlangen om te horen over Hem. Die ontmoeting op zondag wordt echter beslissend gedragen door Zijn komst tot ons: ‘Dan zal Ik u daar ontmoeten en van boven het verzoendeksel (…) zal Ik met u spreken over alles wat Ik u voor de Israëlieten gebieden zal.’ (Ex.25)
Je ogen reinigen
Het is de Bijbel zelf die ons ervan overtuigt dat ze het Woord van God is. Op vele plaatsen klinkt het ‘Zo zegt/spreekt de HEERE’. En in een preek over Johannes 5:39 legt Luther de relatie tussen het spreken van God in de Bijbel en het leven met Christus. ‘Zie slechts toe dat u uw ogen reinigt en ze wijd opent, opdat u zo in de Schrift onderzoekt dat u Mij, Mij daarin vindt.’ Alles wat de sprekende God ons aanreikt, is beschreven opdat we geloven dat Jezus de Zoon van God is en we door te geloven het leven zullen hebben in Zijn Naam.
Als dit alles ons zo helder is, waartoe hebben we als jaarthema ‘Hoor, Hij spreekt’ nodig? Omdat in de gemeenten, in gezinnen en families zomaar weg kan raken welke unieke schat we ontvangen hebben in het Woord. Gods tegenstander is daar alles aan gelegen.
Verootmoediging
Het is daarmee allereerst een geestelijk probleem. Zoals we geboren zijn, stelt elk mens zichzelf in het middelpunt van zijn leven, aanvaardt hij niet de autoriteit van een Stem van buitenaf. De Heilige Geest leert ons zien welke schat er ons in de Bijbel aangereikt is. De kerk in Nederland – zovele bijbelvertalingen rijk – mag het hoofd hierom wel buigen. Als we de immense inspanningen zien van Wycliffe bijbelvertalers om elk mens op aarde het Woord in de taal van zijn hart te schenken, dan verootmoedigen we ons, verootmoediging over onze laksheid, over de traagheid van ons verstand, over dat ons (als eens de mannen uit Emmaüs) hart niet brandende is als de Schriften voor ons open gaan.
Ook verootmoediging over onze verdeeldheid. Schaamte mag er immers zijn over eindeloze discussies in reformatorisch Nederland over de mate waarin het taalkleed van een vertaling aangepast wordt, alsof het onze roeping niet is dat mensen vandaag wat de woorden betreft begrijpen wat ze lezen. Ook dat kan verhinderen dat de Heere spreekt.
Onfeilbaar?
In 2016 kozen Nederlanders de Bijbel tot het belangrijkste boek. Twee jaar later bleek echter uit onderzoek van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) dat bijbelgebruik in kwantitatieve zin de afgelopen decennia fors is afgenomen. Laat dat even doordringen: de Bijbel gaat fors minder open, het spreken van God wordt genegeerd door arrogante mensen die het zelf denken te weten. Mensen denken ten diepste dat ze zichzelf wel redden kunnen. Terwijl de Bijbel zelf zegt (Jes.8:20) dat de zon over ons niet zal opgaan als we niet spreken overeenkomstig de woorden van God.
Voor anderen is de Bijbel niet meer het onfeilbare (horen we dit bijvoeglijke naamwoord minder vaak klinken?) Woord van God. Velen zien de Bijbel als een gespreksboek waartoe je je verhouden moet, terwijl het niet meer met ‘waarheid’ verbonden is. Genoemd NBG-onderzoek leert dat voor velen de Bijbel niet meer de onaantastbare autoriteit is, maar eerder gezien wordt als reisgenoot en gesprekspartner op onze weg door het leven. Het raakt aan een van de pijlers van de Reformatie, sola Scriptura, alleen de Schrift.
Ontlezing
Dat de Bijbel een andere plaats in kerk en samenleving krijgt, kan tevens een gevolg zijn van ontlezing en digitalisering. In het laatste geval raakt het Woord ook letterlijk uit ons zicht en, zo leert de praktijk, komen we nogal eens bij fragmenten, bij verzen die we op onze iPhone oproepen. Het kan het thuisraken in de Schrift verhinderen, ook een gevaar als we in de kerkdienst onze Bijbel niet meer gebruiken. Sluipende processen vragen bij tijden om een wake-up call.
Ontlezing is voor de samenleving en in het onderwijs een toenemend probleem. De kerk, zo schrijft de HGJB in zijn beleidsplan 2023-2026, ‘blijft hierin nog te veel op afstand’. Tegelijk constateert de jeugdorganisatie dat de Bijbel niet meer zo belangrijk lijkt te zijn, ‘een vraag naar jongeren, maar ook naar jeugdleiders en ouders’. En: ‘De verwondering over wat God ons in Zijn Woord heeft gegeven en nog steeds geeft, is aan slijtage onderhevig.’
Samenwerking
Bezinning op de betekenis van de Bijbel en op het gebruik van de Bijbel in persoonlijk leven, in de gezinnen, op de christelijke school, in de kerk is hard nodig. Het is het verlangen van het bestuur van de Gereformeerde Bond dat ons jaarthema hieraan dienstbaar zijn zal. Als soldaten in het leger van Christus hebben we elkaar daarin hard nodig, omdat een geïsoleerde strijder voor een beetje tegenstand moet buigen. Een appèl is dit om samen te werken als kerk en school, als jonge gezinnen in een gemeente, als mannenbond en jeugdbond, als ambtsdragers en jeugdleiders, als oma en kleindochters, als geoefende christenen en nieuwe belijders, als bijbelkring en…
Kennis van de Bijbel en haar inhoud – ook in de weerbarstige delen – gaat daarbij voor de toepassing ervan. Daarom: eerst je Bijbel, dan je dagboek. En laten we de vreugde vanwege het Woord aanstekelijk doen zijn naar onze naaste. Om het met Spurgeon te zeggen: ‘Ik las de Bijbel honderd keer: de honderdste keer vond ik hem oneindig mooier dan de eerste keer.’
Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!