Direct contact met risicogroepen zet diakenen meer op scherp

De meeste wetenschappers, journalisten en politici realiseren zich de problemen aan de onderkant van de samenleving. Ook in de kerken is het bewustzijn volop aanwezig, schrijft de heer A. Peters.

Met deze insteek begint het armoedeonderzoek 2016. Het rapport constateert: ‘Er is armoede in Nederland en de situatie is verslechterd sinds het begin van de economische crisis in 2008’. Uit cijfers blijkt dat een op de tien Nederlanders op of onder de armoedegrens leeft.

Meer dan drie procent leeft al langer dan vier jaar op dat lage inkomen. Bijna dertien procent van de kinderen groeit op in armoede. Het aantal huishoudens met problematische schulden groeit de laatste tijd explosief. Het aantal daklozen is tussen 2009 en 2016 met driekwart toegenomen. Er zijn nu naar schatting 31.000 dak- en thuislozen in ons land.

Onderzoeksvragen

Armoede in Nederland is nooit weg geweest. Kerken kwamen het in verhevigde mate tegen, vanaf de economische crises in de jaren tachtig en recenter. Zij bieden individuele hulp, zijn betrokken bij allerlei initiatieven om mensen te ondersteunen en signaleren de problemen naar overheid en samenleving.

Maar om hoeveel hulpvragen gaat het eigenlijk? Hoe komen diaconie en caritas in contact met mensen die in de knel zijn geraakt? Wie zijn de mensen die zij tegenkomen en met welke problemen hebben zij te kampen? Hoe bieden kerken hulp en welke bedragen gaan daar in om? Met wie werken kerken samen in de hulpverlening?

Om deze en andere vragen te beantwoorden, is het armoedeonderzoek 2016 uitgevoerd onder de plaatselijke diaconale organisaties van een groot aantal kerkgenootschappen in Nederland. 

Groei hulpvragen

Uit het onderzoek komen vijf conclusies naar voren. Ten eerste is er een groei van de hulpvragen en groei van de hulp vanuit kerken, ondanks krimp in de meeste kerken. Het onderzoek laat zien dat diaconale organisaties per jaar gemiddeld ruim zeventien aanvragen voor financiële hulp binnenkrijgen. Dit is een forse stijging ten opzichte van 2012.

Meer dan 36 miljoen euro werd in 2015 besteed aan individuele hulpverlening, kerstpakkettenacties, inloophuizen en diverse projecten voor armoedebestrijding. Dat is € 7 miljoen meer dan in 2012. Er was ook meer inzet van vrijwilligers. Als je de vrijwilligersuren zou omzetten naar betaalde dienstverlening, dan zou het ‘sociaal kapitaal’ dat de kerken daarmee inzetten voor de onderkant van de samenleving, uitkomen op een bedrag van nog eens € 38.349.000.

Carla van der Vlist, teamleider van Kerk in Actie, zegt bij deze conclusie: ‘In de missie van de kerk gaat het om er zijn voor de naaste, in het bijzonder voor de meest kwetsbaren. Opdat niemand te kort komt, leert het Evangelie ons’. Over het geheim van de inzet van vrijwilligers zegt zij: ‘Het geheim zit waarschijnlijk in de ontmoeting die plaatsvindt van mens tot mens. Vrijwilligers, niet gehinderd door allerlei regels, begrijpen gewoon dat er geholpen moet worden en handelen hiernaar. Daar zou de overheid veel van kunnen leren.’

Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van 9 december 2016.