Geloven doe je met hoofd én hart. De meeste christenen zijn het daar wel over eens. Hoe die twee zich tot elkaar verhouden en hoe geloven met hoofd en hart er dan concreet uitziet, is echter lastiger vast te stellen. Tim Keller en John Piper kunnen ons daarbij helpen.
Geloven heeft een rationele, objectieve kant (geloofsinhoud, geloofsovertuigingen) en een meer subjectieve, gevoelsmatige kant (ervaring, wilskeuze, gevoelens). Zeker in onze ervaringscultuur vraagt dit thema om grondige bezinning. Hoe gaan we in prediking, pastoraat en persoonlijk geloofsleven om met de relatie geloof en gevoel?
Keller en Piper
Zelf ben ik erg geholpen door twee Amerikaanse theologen: Tim Keller en John Piper. Ze zijn belangrijke vertegenwoordigers van het nieuwe calvinisme en ze hebben in Nederland inmiddels ook veel bekendheid. Keller overleed vorige maand op 72-jarige leeftijd. Beiden hadden en hebben hun eigen front, stijl en kracht. Kellers front is de seculiere denk- en leefwijze, Piper richt zich meer op lauwe en wereldgelijkvormige (naam)christenen. Keller heeft een apologetische en dialogische stijl, Piper meer de stijl van een opwekkingsprediker. Keller reflecteert diep op de verhouding tussen cultuur en geloof, Piper reflecteert vooral op de hoogten en diepten van het geloofsleven. Keller is voorzichtig en presenteert zich vaak als algemeen christelijk, Piper is uitgesproken calvinistisch.
De overeenkomsten tussen beiden zijn belangrijker dan deze verschillen, zeker als het gaat over geloof, gevoel en beleving. Er zijn in ieder geval vier accenten die we ook in onze Nederlandse context ter harte kunnen nemen.
Zaak van het hart
Allereerst houden ze verstand en gevoel dicht bij elkaar. Zowel Keller als Piper benadrukt dat geloven uiteindelijk een zaak is van het hart. Beiden zijn ze bang voor een geloof dat in ons hoofd blijft steken. Zeker Piper behoort zonder meer tot de meer piëtistische of bevindelijke hoek van de nieuwe calvinisten. Maar ook Kellers theologie heeft een piëtistisch karakter, zoals zijn dagboek over de psalmen en zijn boek over het gebed duidelijk illustreren.
Tegelijkertijd leggen beide theologen veel nadruk op het objectieve en rationele karakter van de Bijbel en het christelijk geloof. Ze zijn ervan overtuigd dat God ons grond onder de voeten geeft, een fundament om op te staan. Er zijn goede argumenten om je aan God over te geven en de boodschap van de Bijbel te aanvaarden. Keller en Piper noemen die argumenten ook in hun preken en boeken. Geloven is geen sprong in het donker, maar in het licht. Beiden belijden ook de inerrancy (onfeilbaarheid) van de Bijbel, niet als een beschermingsconstructie, maar als een belijdenis van de volstrekte betrouwbaarheid van de woorden van God, die door de Bijbel zelf wordt opgeroepen.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 1 juni 2023. Neem een jaarabonnement(€ 52,50). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actieen lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!