blog

Nu ook Eritrea

Christus’ kerk vervolgd

Noord-Korea, Nigeria – het zijn namen van landen waarbij christenen in Nederland als eerste denken aan de vervolging van christenen. Bij Syrië en Irak komt ons de voortgaande verdwijning van het christendom voor ogen. En nu is er opnieuw een land waarover we zullen horen ten aanzien van de kerk die lijdt en bloedt: Eritrea.

Elke derde dinsdagmorgen van de maand komen zeven vrouwen in mijn nabije omgeving samen. Zondags wijst de kerkelijke verdeeldheid hen helaas een verschillende richting, maar op dinsdag denken ze daar niet aan. De verbondenheid in het gebed voor zoveel vrouwen die leven in landen waar de kerk marteling en lijden ervaart, is sterker dan dat eigen kerkelijke accenten verschil zou kunnen maken.

Een gebedsgroep voor de lijdende christenheid – als reactie op de talloze berichten in de christelijke pers is ze het meest adequaat. Bidden als je leest over de vervolging van een voorganger in Iran, over de plundering van huizen van christenen in Eritrea. Met het gebed van Gods kinderen weet de duivel geen raad. Dít machtige wapen kan hij niet neutraliseren.

Voortdurend gebeden

In het bijbelboek Openbaring beschrijft Johannes de wegen die God inslaan zal tot oprichting van Zijn Koninkrijk, wegen die lopen door het gericht én door daden van bevrijding. De boekrol van de geschiedenis ligt in de handen van de verhoogde Heere Jezus Christus. Het is troostvol voor de strijdende kerk, maar het maakt je stil als je denkt aan deze wereld, die voorbijgaat. Voor Hem (zie Openbaring 5) worden ‘schalen vol reukwerk’ gebracht, waarbij de apostel toelicht dat dit de gebeden van de heiligen zijn. De gebeden van hen die God oprecht dienen, hebben invloed op de geschiedenis van deze wereld. Uiteindelijk regeren niet Obama en Poetin.

Daarbij komt dat de kerk in de verdrukking zelf de kracht van het gebed ervaren heeft – en ons daarom aanspoort met haar mee te bidden. Als haar kracht vermindert, als de aanvallen van de vorst der duisternis heftig zijn, kunnen ze dankzij de voorbede van anderen staande blijven. Daarin ligt de betekenis van wat die zeven vrouwen op dinsdagmorgen doen, en zovele andere mensen of groepen op andere tijden. Ooit werd door de gemeente voor de gevangen Petrus voortdúrend (Hand. 12:5) tot God gebeden.

Noord-Korea

De gemeente in Jeruzalem bad niet in algemene zin voor allen die vervolgd werden, ze bad gericht voor de apostel Petrus. Om die reden is het waardevol dat stichtingen als (onder andere) SDOK, Open Doors, Friedensstimme actuele informatie geven over de mate en de aard van de vervolging in vele landen, opdat onze gebeden concreet en gericht kunnen zijn. De half januari door Open Doors opnieuw uitgebrachte ranglijst Christenvervolging is hiertoe een belangrijke instrument.

Voor de veertiende keer wordt Noord-Korea op deze lijst als eerste genoemd. In het geheim hebben leiders van de christelijke gemeenten uit dit Aziatische land gemeld onder welke gruwelijke omstandigheden de kerk leeft. En tegelijk, ze geven aan niet anders te kunnen belijden dan dat ‘Jezus Christus de Waarheid is. Hij geeft ons kracht om stand te houden tijdens de worstelingen en moeilijkheden.’

Eritrea

Vanaf heden zal onze blik ook bijzonder gericht worden op Eritrea, het land dat van de negende naar de derde plaats steeg en dat wel het ‘Noord-Korea van Afrika’ genoemd is. De regering van president Isaias Afewerki zet protestantse christenen in dit land onder grote druk, bergt hen vaak zonder vorm van rechtspraak op in transportcontainers. De ontwikkelingen in Eritrea sluiten aan bij een van de trends, namelijk een toename van islamitisch extremisme: een radicalere opstelling van moslims leidt tot meer geweld en een sterkere onderdrukking. Samen gaven SDOK en Open Doors enkele jaren geleden Het lied van de nachtegaal uit, het getuigenis van Helen Berhane, ‘een waargebeurd verhaal over geloof en vervolging in Eritrea’.

Ondanks al die mensen die zo dicht op elkaar liggen, is het bitter koud in de container. De lucht is bijna te snijden door de zware, vieze metaalgeur in de ruimte, de nooit aflatende stank van de emmer in de hoek en de geur van dicht opeengedrongen, ongewassen lijven. (…) Ik ben zo moe. Dus dwing ik mijn lichaam zich op de harde vloer te ontspannen. Ik sluit mijn ogen en denk aan mijn dochter: ‘Bewaar haar, Heere.’ (…) Soms kan ik gewoon niet geloven dat dit mijn leven is; deze vier metalen wanden, wij met zijn allen als vee samengedreven en opgesloten, de pijn, de honger, de angst. En dat allemaal vanwege mijn geloof in een Heere die is opgestaan. ‘Is dit geloof je waard, Helen?’ Terwijl ik diep ademhaal in de verzuurde lucht, fluister ik: ‘Jazeker.’

Tot onze schade negeren we stemmen als van Helen. Laten we ons verdiepen in wat de kerk in dit Afrikaanse land ondervindt.

Voorspelling

In de kerk is het verwoorden van trends, als het om vooruitkijken gaat, een hachelijk avontuur. Een voorspelling ten aanzien van de toekomst van de kerk kan nooit rekenen met het werk van de Heilige Geest, Die juist in de stilte actief is, Die beloofd heeft te zien op de verslagene van geest, op degene ‘die voor Mijn woord beeft’. Wij brengen nooit in kaart wat opgeschreven wordt in het boek des levens.

Voor de situatie in de wereld, voor de zichtbare vervolging van Christus’ kerk, ligt dit anders. Het is daarom een aangrijpende realiteit als voor 2016 benoemd wordt dat de verdrukking van christenen door zal gaan, toe zal nemen. In Syrië zijn broeders en zusters door het geweld van IS verjaagd, een proces dat na een paar jaar tot de conclusie leidt dat er voor de oorlog 400.000 christenen in Aleppo (een stad in het noordwesten van Syrië, die met Damascus uit mag maken welke plaats het langste een constant bewoonde stad ter wereld is) woonden, nu nog 6000.

Hulpverlening

De andere zijde van deze medaille – die overigens het lijden niet kan opheffen – is dat 2016 ook een jaar zal zijn van groei in de toewijding en hulp aan de wereldwijd vervolgde kerk. Op basis van gemaakte plannen is die trend wel aan te wijzen. Ieder die weet van marteling en vervolging, is verantwoordelijk voor zijn of haar persoonlijke reactie: als overheid of (christen-)politicus, als kerkelijke gemeente en als gezin(sleden). Ook het gelovige gebed van wie aan huis gebonden is, hoort bij de schalen vol reukwerk.

In december werden de resultaten bekend van door een universiteit in Washington gedaan onderzoek naar hoe de vervolgde kerk zelf het beste kan reageren als ze verdrukt wordt. Moet je vluchten, jezelf onzichtbaar maken, het lijden geduldig ondergaan? Uit het onderzoek blijkt dat de meest effectieve reactie is om als christelijke gemeenschap de leiders van de belangrijkste religie van een land om hulp te vragen. Christenen in Kenia en Nigeria kozen deze weg toen ze moslimleiders én overheidsdienaren om bescherming vroegen. Voor de verdrukte kerk is dit een belangrijk aandachtspunt, al zal deze weg lang niet overal gegaan kunnen worden.

Slachtschapen

In de psalmen klinkt al de roep tot God: ‘Word wakker! Waarom zou U slapen, Heere?’ De dichter van Psalm 44 bidt deze woorden, nadat hij de reden van de verdrukking genoemd heeft: ‘Maar om U worden wij de hele dag gedood; wij worden beschouwd als slachtschapen.’ Israël, het volk van Gods verkiezing, heeft ervan geweten – en de kerk van het Nieuwe Testament, ingelijfd in Israël, vergaat het niet anders.

In 1 Korinthe 4 geeft Paulus hier woorden aan. Als ‘dienaars van Christus en beheerders van de geheimenissen van God’ zijn wij geworden ‘als het uitvaagsel van de wereld en het afschraapsel van allen tot nu toe’. Zonder vaste woonplaats en met vuisten geslagen, verachtelijk vuilnis in de ogen van anderen… Dat beseffen wij niet als we op zondagmorgen ons wagenpark bij de kerk zien staan (ik zeg dit ook tegen mezelf), maar toch is het de realiteit van Christus’ kerk. Op deze aarde gaat het grootste deel van de kerk in de voetsporen van een vernederde Zoon van God, Die Zijn kerk de juiste houding voorgeleefd heeft: ‘Worden wij belasterd, dan bidden wij. Worden wij uitgescholden, dan zegenen wij. Worden wij vervolgd, dan verdragen wij.’

Zó leren wij ook uit de getuigenissen van de vervolgde kerk de waarheid van het Evangelie.

P.J. Vergunst