Hoe kan de bijbelse notie dat ons geloof het eenzijdige werk van God is, zo functioneren dat zij ons houvast en troost biedt? Er is rondom de uitverkiezing juist veel geloofsonzekerheid; vooral ouderen kunnen worstelen met de vraag of ze wel uitverkoren zijn.
Ds. W. Markus schreef aan het einde van 2021 in De Waarheidsvriend enkele leerzame artikelen over de uitverkiezing. Graag wil ik bij zijn artikelen aansluiten en de vraag stellen hoe het – historisch gezien – gekomen kan zijn dat de leer van de uitverkiezing in de gereformeerde traditie geleid heeft tot geloofsonzekerheid.
Refoziel
Die onzekerheid zit naar mijn waarneming diep in de ‘refoziel’ van meerdere, vooral oudere gemeenteleden. Als predikant in een ‘Gereformeerde Bondsgemeente’ kwam ik er door de jaren heen telkens mee in aanraking. Sommigen kenden angst, want sterven is God ontmoeten. En wat als je dan niet uitverkoren bent? Ik denk dat jongeren die onzekerheid niet zo kennen of begrijpen. Voor hen zijn de fronten verschoven naar de vele vragen vanuit de secularisatie. Ouderen zullen de vraag wel kennen: ‘Hoe ben ik er zeker van dat Christus mijn Zaligmaker is?’ Iemand zei eens tegen mij: ‘Vroeger leerde ik op catechisatie dat God alleen de uitverkorenen zalig maakt. Sindsdien worstel ik met de vraag: ben ik wel uitverkoren?’ Nu kunnen er allerlei redenen zijn die deze zekerheid in de weg staan, zoals een slordige, zondige levenswandel. De vraag die ik in enkele artikelen wil bespreken, is: heeft een bepaalde vorm van catechisatie in onze traditie hierin een rol gespeeld?
Onzekerheid over of men deelt in het heil van Christus kom ik in de Reformatie nauwelijks tegen. De reformatoren legden tegenover de dwaalleer van Rome dat niemand zeker kan zijn van zijn of haar heil, alle nadruk op de zekerheid van het behoud door het geloof in Christus. We horen de lofzang hierover in de catechese van de Heidelbergse Catechismus, als in antwoord 21 ‘geloven’ wordt omschreven als ‘een zeker weten van en een vast vertrouwen’ op het Woord van God en het werk van Christus voor ons persoonlijk.
Lees de volledige tekst van dit artikel in De Waarheidsvriend van donderdag 21 juli 2022. Neem een jaarabonnement (€ 49,95). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!