blog

Geest maakt bekend wie mens werkelijk is

Auteur van de waarheid

De Heilige Geest zal in al de waarheid leiden. Dat belooft Christus. Wat betekent het voor ons dat de Geest van Pinksteren ook de Geest der waarheid is? Hoe is het pinksterfeest met waarheid verbonden?

Troost is een woord dat het hart raakt in een wereld vol pijn en verdriet. Wonderlijk is het om te lezen dat de Vader de Trooster zal zenden. Dat is de belofte die Christus geeft aan Zijn discipelen voordat Hij gaat sterven. Hij zou de Vader bidden en die zou een andere Trooster geven. Dat is gebeurd. Christus is naar de hemel opgevaren. En er is een andere Trooster gekomen: de Heilige Geest.

Het is een geweldige troost als we gelovig weten en ervaren niet aan onszelf overgelaten te zijn. Als we aan onszelf overgelaten worden, zijn we tot elk kwaad in staat. We dwalen dan steeds verder bij God vandaan. Maar de Heilige Geest leidt mij, onderwijst mij en geeft mij kracht. Er is echter meer te zeggen over de persoon en het werk van de Heilige Geest. Hij wordt de Geest der waarheid genoemd. Wat wordt daarmee bedoeld in de Bijbel?

Waarheid en leugen

Hoe belangrijk waarheid is, merken we als we de schade van een leugen ervaren. Iemand koopt een prachtig merkhorloge. Maar het blijkt waardeloos te zijn, omdat het nagemaakt is. Heel machteloos kunnen we ons voelen tegenover de leugen. Ook beseffen we vaak niet hoe algemeen de leugen aanwezig is in deze wereld. Veel reclame heeft bijvoorbeeld een misleidende uitstraling.

Het ergste is echter dat de leugen diep geworteld is in onszelf. Daarmee bedoel ik niet dat we heel snel de neiging hebben om ons door een leugen uit een moeilijke situatie te redden. Nee, ik bedoel dat we door ons eigen hart misleid worden. Ons eigen hart geeft ons geen juist beeld van onszelf en van de werkelijkheid. Dat is niet fijn om te horen. Het druist helemaal tegen ons eigen ik in. Maar toch is het door de zondeval werkelijkheid geworden. De Geest der waarheid ontdekt mensen hieraan. Het is voor iedereen nodig om hieraan ontdekt te worden.

Leiding nodig

Hoe meer ik besef hoe ellendig mijn situatie van nature is, hoe meer ik verheugd word over de belofte dat de Geest in al de waarheid zal leiden. Ik heb leiding nodig. Om me heen zie ik dat mensen leiding zoeken. Maar waar zoeken ze die? Je kunt in onze tijd gebruik maken van een persoonlijke coach. De samenleving is complex geworden en mensen komen er alleen niet uit.

De Heilige Geest is oneindig veel meer dan de beste coach die er onder mensen te vinden is. Hij werkt in het hart het verlangen om me gelovig te laten leiden door het Woord van God. De gevoelens en verlangens van mijn eigen hart zijn niet te vertrouwen. Maar het Woord is onwankelbaar vast. Het ontdekt leugen en bedrog en het maakt de waarheid bekend. De Geest woont in de harten van allen die echt op Christus en op Zijn werk vertrouwen. Dat vertrouwen werkt de Heilige Geest Zelf.

Wat is waarheid?

Het woord waarheid is in de Bijbel een veelomvattend woord. Bij waarheid gaat het in elk geval om trouw en vastheid. Waarheid is bij God te vinden. Hij is trouw en onwankelbaar vast. Maar waarheid heeft ook de betekenis van ‘hetgeen niet verborgen is’ oftewel dat wat onthuld of geopenbaard is.

Nadrukkelijk zegt de Heere Jezus in het hogepriesterlijk gebed: ‘Uw Woord is de waarheid.’ In de Bijbel openbaart God de werkelijkheid. Daar maakt God aan ons bekend wie wij mensen zijn. Maar vooral ook maakt Hij daar bekend wie Hij is, de eeuwige God, onze Schepper.

Hij openbaart in Zijn Woord hoe wij zalig kunnen en moeten worden door Christus. Wij zouden voor eeuwig door eigen schuld verstrikt blijven en ten onder moeten gaan in de leugen als God ons in Zijn Woord niet de waarheid had gegeven. De Heilige Geest is de Auteur van de waarheid in het Woord van God. Het is de Geest der waarheid, Die in al de waarheid leidt. Deze Geest ontdekt mensen aan de waarheid. Door het licht van het Woord en van de Geest gaan mensen de werkelijkheid onder ogen zien.

Daarmee is ook gezegd dat predikanten de verantwoordelijkheid hebben om heel de waarheid te preken. De schokkende boodschap over wie wij zelf zijn moet verkondigd worden met de heerlijke boodschap wie Christus wil zijn voor zulke mensen. Juist voorgangers mogen zich daarin afhankelijk weten van de Heilige Geest, die in al de waarheid leidt.

Geen eigen prestatie

Paulus spreekt in Galaten 2 over de waarheid van het Evangelie. Dat is de waarheid die door het Evangelie aan het licht gekomen is. Daarbij gaat het erom dat zondaren gerechtvaardigd worden alleen door het geloof, zonder de werken van de wet. Deze waarheid gaat in tegen de neiging van het menselijk hart. Wij proberen steeds door eigen prestatie iets te bereiken bij God.

Met veel kracht verdedigt Paulus de waarheid van het Evangelie. Dwaalleraren komen met een leugenleer door te zeggen dat er iets van de mens bij moet om zalig te kunnen worden. Daardoor dreigt het Evangelie bedekt en verduisterd te worden. De leugen wil de waarheid verdringen. Maar Paulus weet te goed wat de kracht van de waarheid is. Door de werking van de Heilige Geest is het hem geopenbaard. Zo heeft hij Christus leren kennen en al het andere heeft hij schade geacht. Deze waarheid en dat Evangelie preekt hij en verdedigt hij overal.

Heiliging

Vooral bij Johannes komen we de waarheid tegen in verbondenheid met een levenswandel. De Heere Jezus bidt in Johannes 17: ‘Heilig hen in Uw waarheid.’ We lezen over wandelen in de waarheid. Dat is een uitdrukking die Hizkia ook al gebruikt in zijn gebed. Zelfs wordt er gesproken over: de waarheid doen.

God gebruikt de waarheid om mensen te heiligen. In het bijzonder is het de Heilige Geest die dat doet. Hij heiligt mensen en zet hen apart in de toewijding aan de Heere. Door de kracht van de Geest gaan we breken met het schema van deze wereld en komt er het verlangen om te doen wat God zegt in Zijn Woord.

Hier tegenover staan degenen die de waarheid in ongerechtigheid ten onder houden, zoals Paulus dat noemt. Dat is een aangrijpende gedachte. Dat mensen de Geest niet hebben of de Geest van God tegenstaan, tot hun eigen verderf.

Ware leer

In Daniël 8 lezen we dat de waarheid ter aarde geworpen wordt. In plaats van het offer aan de HEERE wordt in de tempel het afgodsoffer gebracht. Waarheid staat dan voor de ware godsdienst of het ware geloof.

Zo zet Paulus in de tweede Korinthebrief de waarheid tegenover de dwaalleer: ‘Want wij vermogen niets tegen de waarheid, maar voor de waarheid.’ Waarheid is hier een samenvattende term voor de leer van Gods Woord. We moeten ons niet begeven tot Joodse fabelen en geboden der mensen, die van de waarheid afkeren. Daarom moeten de Kretenzen scherp bestraft worden vanwege hun leugenachtigheid en luiheid opdat ze gezond mogen zijn in het geloof (Tit.1:12-14).

Wij hebben de verantwoordelijkheid om de waarheid van Gods Woord en de waarheid van het Evangelie te bewaren als een kostbare schat. Dat betekent dat we steeds de Heilige Geest nodig hebben. Deze Geest leidt ons in de waarheid. Om de waarheid te bewaren, moeten we er in leven. We moeten er uit leven. Dan zal ons leven iets laten zien van Christus, Die gezegd heeft: ‘Ik ben de Waarheid.’

Als mensen het werk en de persoon van Christus in ons opmerken, zal dat een middel zijn waardoor anderen uit de duisternis komen tot het licht. Die zullen de waarheid gaan kennen en de waarheid zal ook hen vrij maken. Waar de Geest des Heeren is, de Geest der waarheid, daar is vrijheid.

J.A. van den Berg

Ds. J.A. van den Berg is hervormd predikant te IJsselmuiden en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.