Op Golgotha bekeerd

‘Op Golgotha bekeerd' is een min of meer gevleugeld woord van dr. H.F. Kohlbrugge. Naar de letter gezien komen we deze uitspraak bij hem echter zo niet tegen. Toch zijn de woorden karakteristiek voor zijn pastoraat en prediking, schrijft H. Boele.

‘Wederom werd ik geboren te Bethlehem en op Golgotha’, is een zinsnede uit een pinksterpreek van Kohlbrugge. De woorden klinken op 5 juni 1854 vanaf de kansel van de Niederländisch-reformierte Gemeinde te Elberfeld.

Het is tweede pinksterdag en Kohlbrugge gaat ’s morgens in zijn gemeente voor. Hij kiest als thema voor zijn preek: ‘De sprake Kanaäns’. Deze keer wil hij als een catecheet zijn gemeente onderwijs geven en hij doet dit in vraag en antwoordvorm. ‘Omdat nu de vorm van een catechismus de beste leerwijze voor het onderwijs is, willen ook wij ons onderricht in vragen en antwoorden geven. U ziet mij aan en ik zie u aan, en daar vragen en antwoorden wij aan de hand van Gods Woord het volgende.’

Deze preek is een bewerking van het boekje De taal Kanaäns, dat rond 1850 verscheen en waarin op een allegorische manier aan de orde komt wat een christen ontmoet op zijn weg naar het hemelse Jeruzalem. In dit geschrift voeren ‘Vraag-vrij’ en ‘Recht-uit’ een gesprek.

Kohlbrugge zegt in de inleiding van de preek dat hij eenieder wil laten weten uit welk land hij is, ‘of hij Schibboleth of Sibboleth zegt’. De eerste vragen die hij stelt, zijn: ‘Hoe heet u, welke is uw godsdienst en hoe oud bent u?’