Leviticus met nieuwe ogen

Leviticus is voor de meeste christenen een onbekend bijbelboek. Wie leest het? Wie verdiept zich erin? Maar wie dat doet aan de hand van de Britse Mary Douglas, krijgt een bijzondere leeservaring. Hij gaat op ontdekkingsreis, schrijft dr. A.A.A. Prosman.

Als Joodse kinderen het Bijbelse Hebreeuws onder de knie moeten krijgen beginnen zij met Leviticus. Sommigen houden er nare herinneringen aan over. Niet alleen kinderen slaan Leviticus liever over, maar ouderen ook. Er is geen doorkomen aan. Als je het leest, denk je: Wat begrijp ik er eigenlijk van? En als je het begrijpt, denk je: Wat heb ik eraan? Het gaat over dingen uit lang vervlogen tijden.

Leviticus is bepaald niet populair. Niet alleen omdat het een moeilijk bijbelboek is, maar ook omdat het voor ons gevoel een overbodig bijbelboek is. Het was uiteraard belangrijk voor de Israëlieten in hun tijd, maar alles wat in Leviticus staat, heeft al lang afgedaan. Als je kerkgangers zou vragen naar hun waardering voor dit bijbelboek, zou je waarschijnlijk meer dan eens horen: ‘Als Leviticus niet in de Bijbel stond, zou ik het eerlijk gezegd niet missen.’

Het is een saai bijbelboek, omdat er geen verhalen in staan (behalve twee korte, shockerende verhalen: Leviticus 10 en 24). Er staan wel heel veel voorschriften in. Bijvoorbeeld over hoe je offers moet brengen en hoe de dieren geslacht moeten worden. Alle delen van het lichaam van een dier worden genoemd en er wordt vermeld wat je ermee moet doen. En dan al die verschillende soorten offers. Alleen al van het brandoffer bestaan verschillende soorten. Verteld wordt hoe de priesters gewijd moeten worden en ook worden alle reinigingswetten opgesomd. Uitvoerig wordt over melaatsheid gesproken. En ook neemt de opsomming van alle reine en onreine dieren een belangrijke plaats in.