Wereldwijd verspreid

Het boekje is in Heidelberg geschreven, maar wat doet de Heidelberger er anno 2013 mee? En hoe vergaat het de catechismus elders ter wereld? In Indonesië en onder Chinezen, bijvoorbeeld?

De Heidelbergse Catechismus begeleidt de Gereformeerde Kerk van Nederland bijna vanaf het begin. Hij gaat ook mee als de Nederlanders omstreeks 1600 uitzwermen naar andere werelddelen. Een van de gebieden waar zij zich vestigen en kerken planten, is het huidige Indonesië.

In Batavia ontstaat een grote gemeente van Nederlanders en Aziaten. In oostelijk Indonesië worden de rooms-katholieke inlandse christenen die de Nederlanders daar aantreffen geprotestantiseerd. In totaal telt de Gereformeerde Kerk in Indonesië ten tijde van de VOC ongeveer 60.000 zielen – daarnaast zijn er grote gemeenten op Ceylon en in Zuid-India.

De kerk maakt, samen met de overheid, werk van de godsdienstige vorming van deze christenen en hun nakroost. In elk dorp worden een school en een gemeente gesticht. In beide is Maleis voertaal. Op de school krijgt de jeugd onderricht in lezen en schrijven, maar verreweg het belangrijkste leervak is godsdienst. Belangrijkste leerstof voor dat vak is niet de Bijbel, die pas tamelijk laat in zijn geheel wordt vertaald, maar het gereformeerde kerkboek. De kleinste leerlingen leren spellen en leerden de Tien Geboden, de Twaalf Artikelen en de gebeden (het Onze Vader en het morgen- en avondgebed enz.) uit het hoofd. De volgende groep leert de catechismus van Aldegonde (uit 1599, al in 1612 in Maleise vertaling beschikbaar), en de grootsten de Heidelbergse Catechismus, in de vertaling die in 1623 is gedrukt. Is dat bereikt, dan worden ze uit de school ‘verlost’, maar ze moeten dan met de volwassenen van het dorp elke week een of twee keer samenkomen om het geleerde te repeteren. De Nederlandse Geloofsbelijdenis speelt overigens nauwelijks een rol (gedrukte vertaling 1735); van de Dordtse Leerregels verschijnt pas in het jaar 2000 een Indonesische vertaling.