Voltooide levens?

Ondraaglijk lijden is niet meer de enige reden waarom mensen euthanasie wensen. Ook zij die hun leven als voltooid beschouwen, ontwikkelen steeds vaker een doodswens. Is het te voorkomen dat mensen hun leven als voltooid zien, vraagt mr. A.B. Bouter.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn volop in de actualiteit met als hoogtepunt (of dieptepunt) de documentaire over De Levenseindekliniek, die 15 februari werd uitgezonden. Mevrouw Hannie Goudriaan uit Heerenveen, die leed aan semantische dementie, kreeg van een arts de definitieve injectie toegediend, terwijl haar woorden ‘Huppakee. Weg’ nog bij de kijkers in gedachten stonden.

Kort daarvoor presenteerde de Adviescommissie Voltooid Leven in opdracht van de ministeries van Justitie en van Volksgezondheid en Welzijn haar rapport. De conclusie was dat het niet wenselijk is om de huidige juridische mogelijkheden rond hulp bij zelfdoding te verruimen.

Op zichzelf was dit verrassend nieuws, omdat een verruiming van de wettelijke mogelijkheden werd verwacht. Een specifiek onderdeel van de opdracht van de commissie was om te kijken welke mogelijkheden er zijn om te voorkomen dat mensen hun leven als ‘voltooid’ zien. Juist op dat vlak is het goed ons te bezinnen.

Strafbaar

Er bestaat in Nederland geen recht op euthanasie of hulp bij zelfdoding. Veel mensen denken dat, maar beide zijn strafbaar gesteld in het Wetboek van Strafrecht. Slechts in uitzonderingsgevallen kan een arts zich beroepen op een strafuitsluitingsgrond in de wet. Deze moet dan onder meer zes zorgvuldigheidseisen in acht nemen. Een van die eisen is dat een patiënt uitzichtloos en ondraaglijk moet lijden. Er moet een medische dimensie zijn aan dit lijden.

Lastig begrip

Hoe zit het echter met mensen die hun leven als ‘voltooid’ zien? En wat is dat eigenlijk? De wetgever heeft niet beoogd dat euthanasie kan worden toegepast vanwege het enkele feit dat iemand klaar is met leven.

Het begrip ‘voltooid leven’ is een lastig begrip. Volgens de adviescommissie roept het een te rooskleurig beeld op bij mensen, alsof het leven een klus is die op een gegeven moment geklaard is. Als iemand zijn leven als ‘voltooid’ ziet, betekent dat nog niet gelijk dat die persoon ook zijn leven wil beëindigen.

Bij ‘voltooid leven’ gaat het vaak om mensen die op leeftijd zijn. Bovendien hebben ze naar hun eigen oordeel geen levensperspectief meer en als gevolg daarvan hebben ze een actieve doodswens ontwikkeld. Het gaat meestal dus niet om mensen die hun leven als één groot succes beschouwen en alles uit het leven hebben gehaald wat ze maar konden. Die indruk wordt ten onrechte in de media wel eens gewekt.

Lees de volledige tekst van het artikel in De Waarheidsvriend van 1 april 2016.