Het jaarthema van de Gereformeerde Bond onderstreept dat God op vele manieren spreekt, in het bijzonder door Zijn Woord. Het horen van Gods stem in het Woord is echter niet vanzelfsprekend. Zelfs het besef dat God het is Die spreekt in het Woord, is iets onvoorstelbaars aan het worden in 2024.
Wanneer je aan gemeenteleden in een hervormde gemeente vraagt of zij weleens Gods stem hebben gehoord, dan is dit nogal eens ‘een moeilijke vraag’, of er wordt soms gedacht of gezegd dat de boodschap die werd gehoord in een bijbelgedeelte ‘een persoonlijke interpretatie’ is. En als Gods stem is gehoord, dan wordt dit lang niet altijd in verbinding gebracht met Zijn Woord, maar bijvoorbeeld met bepaalde ingrijpende levenservaringen of bijzondere ervaringen in schepping of geschiedenis.
Halsstarrig
Het jaarthema wil allereerst de vinger leggen bij het wonderlijke mysterie dat God het is Die tot ons spreekt. In Zijn sprekende liefde schept Hij leven en zoekt Hij – Godzijdank – communicatie, toenadering, relatie en opening.
Deze liefdevolle stem van God is in het bijzonder gehoord door Abraham, Izaäk en Jakob en het volk Israël. Gods aanspraak is het fundament van Israël. Het belangrijkste gebod voor Israël is om een ‘horend’ volk te zijn. Denk aan de Joodse geloofsbelijdenis (Sjema Israel): ‘Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één!’ (Deut.6:4)
Israël is echter nogal eens onwillig, halsstarrig (Ex.32:9; Jer.19:15), waardoor de HEERE Zich geëmotioneerd uit: ‘Maar Mijn volk heeft naar Mijn stem niet geluisterd.’ (Ps.81:12)
Confrontatie
Het Hebreeuwse woord voor horen betekent niet passief luisteren, maar actief gehoorzamen. Het veronderstelt een actieve omwending/ommekeer van het gehele menselijke bestaan naar God. Naar God horen betekent leven in de vreze des Heeren.
De sprekende God en het horende verbondsvolk kennen een vertrouwelijke verbondsomgang. Psalm 85:3 zingt: ‘Hij spreekt gewis tot elk die voor Hem leeft, Zijn gunstgenoot.’
Nu is er een duidelijke driehoeksrelatie tussen Gods spreken in de Schriften, het lezen daarvan en het horend gehoorzamen. Denk bijvoorbeeld aan het lezen van de Thora door Ezra (Neh.8:8-9). In dat lezen klinkt het spreken van de Vader en daaraan gehoorzaamt het volk. Zo ontstaat er dan een verbondsvernieuwing.
Denk ook aan Petrus in Handelingen 1:16, die door het lezen/kennen van de Schriften de stem van de Heilige Geest heeft vernomen en aan die stem gehoorzaamt. Zo komt de nieuwe ambtsdrager Matthias er door zijn bijbellezen.
Openbaring 1:3 legt ook dit verband (tussen lezen, het horen van Gods stem en gehoorzamen): ‘Zalig is hij die leest en zijn zij die horen de woorden van de profetie, en die in acht nemen wat daarin geschreven staat, want de tijd is nabij.’ Tegelijk klinkt hierbij ook het dringende, indrukwekkende appèl: ‘De tijd is nabij.’ Dit betekent dat het beslissende moment er snel aan komt: Jezus komt.
‘Hoor, Hij spreekt’ (jaarthema) staat als indringend appèl daarmee ook ‘in deze laatste dagen’, in het eeuwigheidslicht van de Komende. Er is eeuwigheidsurgentie voor lezen én horend leven. Wie niet hoort, komt in confrontatie met Jezus Christus.
Ongehaaste verrukking
Jezus Christus is ons ‘bijbelleesvoorbeeld’. Hij leeft Zelf uit de mond van Zijn Vader. Met het ‘er staat geschreven’ weerlegt Hij driemaal de satan in de woestijn (Matt.4:4-7). Christus zegt zelfs tot die duivel: ‘Er staat geschreven: De mens zal niet van brood alleen leven, maar van elk woord dat uit de mond van God komt.’ (Matt.4:4)
Zo roept Hij ons ertoe op thuis te raken in de Bijbel. Bijbellezen is Gods levende mond nu horen! Bijbellezen klinkt in onze tijd nogal snel cognitief en rationeel, maar het betekent dus: met je hele bestaan leven van Gods mond, hangen aan Gods lippen. Zijn wonderlijke woorden opnemen in je ziel, ‘eten, kauwen, erop knagen, in ongehaaste verrukking ontvangen’. Zo beluister je met een ‘brandend hart’ Zijn stem.
Het mogen lezen van de Schriften in de liturgie van de kerk, in vriendengroepen of persoonlijk is daarom een immense, kostbare gift van God.
Verlichting
Om Gods stem te horen is het doorvragen naar Jezus Christus essentieel. Als een bijbeltekst echt gaat spreken, dan bedoelen we daarmee te zeggen – aldus D. Bonhoeffer (1906-1945) – dat ‘Christus ons door de Geest aanspreekt’, ‘dat Christus op ons afstapt’. In Jezus Christus ligt het brandpunt van Gods spreken (Hebr.1:1). De Vader zegt ook over Zijn geliefde Zoon: ‘Luister naar Hem!’ (Mark.9:7)
In het lezen van de Schriften beluisteren wij Zijn stem (Joh.5:39). ‘Mijn schapen horen Mijn stem.’ (Joh.10:27) Wie aan Jezus voorbijgaat, blijft doof voor Gods stem (Joh.5:37).
Naast de Vader Die spreekt en in de Zoon Zichzelf totaal uitspreekt, is de Heilige Geest onmisbaar. Na Pasen opent Jezus door de Geest het verstand van de Emmaüsgangers en van de discipelen, opdat zij de Schriften begrijpen (1 Kor.2:12; Luk. 24:45). Het gebed om de verlichting door de Heilige Geest is daarom in liturgie en persoonlijk bijbelgebruik cruciaal om in de Bijbel Gods stem te verstaan.
Gloeiendhete
Kort samengevat zien we dat God de Vader met Zijn spreken ons horen schept; dat de Zoon het brandpunt is van de Schriften en dat de Geest de bovennatuurlijke hulp is bij het lezen.
Volgens John Piper is het ultieme doel van bijbelgebruik dat we telkens weer afgestemd raken op de aanbidding van deze drie-enige God: ‘Dat Gods oneindige waarde en schoonheid wordt verheven in de eeuwige, gloeiendhete aanbidding van de met bloed gekochte bruid van Christus, die komt uit elk volk, taal, stam of natie.
Lezen leidt tot loven van de Drie-enige.
Geïnteresseerd in meer lezenswaardige artikelen? Neem een jaarabonnement (€ 53). Als welkomstgeschenk ontvangt u De Waarheidsvriend twee maanden gratis. Of maak gebruik van onze actie en lees De Waarheidsvriend vier maanden voor € 10,-!