Waar bent u naar op zoek?

Tegen de tijdgeest in verdedigde Bonaventura 750 jaar geleden de augustijnse traditie

Een engelachtige geleerde

ds. H. Liefting
Door: ds. H. Liefting
Kerkgeschiedenis
01-07-2024

Bonaventura doorzag de tijdgeest van de dertiende eeuw, waarin de leer van de kerk meer en meer kritisch werd beredeneerd, ‘befilosofeerd’ en ‘betheologiseerd’. Hij zag het gevaar van een overdaad aan aristotelisch water in de augustijnse wijn. 750 jaar geleden blies hij zijn laatste adem uit.

De beroemde middeleeuwse theoloog Bonaventura stierf op 15 juli 1274. Als kardinaal en bisschop van Albano was hij door de paus opgeroepen voor het Tweede Concilie van Lyon om zich in te zetten voor de hereniging van de Griekse en Romeinse kerk. De hereniging werd beklonken, maar nog geen twee weken later overleed hij in Lyon ­– waarschijnlijk aan een besmettelijke ziekte –, slechts 57 jaar oud.

Compliment

Bonaventura zag het levenslicht in het jaar 1217 – volgens sommigen in 1221, omdat een oude kroniek vermeldt dat hij op 53-jarige leeftijd zou zijn gestorven –, in het hooggelegen, ‘uitstervende’ Italiaanse bergstadje Bagnoregio. Het ouderlijk huis is door de erosie weggevaagd.

Men wijst nog wel op de ‘grot van de H. Bonaventura’. Volgens de legende zou de kleine Giovanni di Fidanza, zoals hij aanvankelijk heette, eens ernstig ziek zijn geweest. Zijn moeder Maria di Ritella zou Franciscus van Assisi erbij hebben geroepen. Op zijn gebed zou het kind zijn genezen. Franciscus zou toen uitgeroepen hebben: ‘O buona ventura’; O, gelukkige gebeurtenis. En ziedaar, zijn kloosternaam was geboren, hoewel hij die naam al bij zijn doop ontving.

Op jonge leeftijd reeds ging Giovanni studeren aan de prestigieuze universiteit van Parijs. Van 1236 tot 1242 heeft hij daar de studie in de artes liberales, de zogenaamde ‘vrije kunsten’ gevolgd. Daarna volgde nog eens een acht jaar durende theologiestudie, waar hij vooral leerling werd van de illustere Alexander van Hales. Deze merkte eens op dat hij in zijn leerling niet zag dat Adam gezondigd had. Geen klein compliment!

Dit artikel gratis verder lezen?
Schrijf u in voor onze nieuwsbrief en lees de volledige tekst van dit artikel.

"*" geeft vereiste velden aan

ds. H. Liefting
ds. H. Liefting

uit Gouda is emeritus predikant. Hij was tot mei 2022 lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond.