Geslacht doet ertoe
Wie zich in het genderdebat mengt, merkt de dwingende tot zelfs agressieve argumentatie, die geen ruimte laat voor tegenspraak
Judith Butler (1956) wordt geboren in Ohio en groeit op in een Joods gezin van Hongaars/Russische afkomst. In haar tienertijd ontdekt ze dat ze lesbisch is en dat speelt mee bij de studies die ze kiest. Ze verdiept zich in politieke filosofie, ethiek en queer theorie, waarbij ze op wil komen voor mensen die (zoals ze het zelf zegt) aan de rand of buiten ‘de normen van gender en heteroseksualiteit leven’.
Butler is een feministe, maar tegelijk kritisch op haar generatiegenoten. Die zijn haar te veel bezig met het natuurlijke, vrouwelijke geslacht. Butler gaat een stap verder. Ze trekt de categorie ‘vrouw’ in twijfel en bouwt aan een nieuwe manier van denken over mannelijk en vrouwelijk. Eigenlijk, zegt Butler, bepaalt de manier waarop wij over de wereld spreken, hoe de wereld is. Denk aan een belofte die je uitspreekt. Ná die belofte is er iets veranderd in de werkelijkheid. Als je ‘ja’ zegt tegen elkaar, ben je echt getrouwd. Woorden en taal doen ertoe, ze kunnen iets nieuws ontsluiten.
Zo werkt het ook bij mannen en vrouwen, zegt Butler. Door je als man of vrouw te gedragen, schep je een werkelijkheid. Dat bepaalt of je een man of vrouw bent. Butler maakt ervaren gender los van biologisch geslacht. Door te zeggen dat je een vrouw bent, word je ook een vrouw. Zelfs als je biologisch gezien een man bent.
Dit denken heeft zijn weg gevonden door instituties en is om – armd door activisten uit de transgenderbeweging. Zij pleiten voor wetten die zelfidentificatie mogelijk maken, zodat je zelf je geslacht bij de burgerlijke stand kunt veranderen. Geslacht wordt een ‘label’ dat je zelf kunt kiezen. Of dat label strijdig is met de biologie, doet er niet toe. Wie het transgenderdebat volgt of er zich in mengt, merkt de dwingende tot zelfs agressieve argumentatie, die geen ruimte laat voor tegenspraak. Toch kunnen we dit niet laten gebeuren. Voor kinderen en jongeren draagt deze ontwikkeling eraan bij dat ze zich verward voelen over hun identiteit of plaats in de wereld. Nodig zijn volwassenen die hier wijs en nuchter weerstand aan bieden.